Ελίζα Δημητρά
Δηλώνει ακτιβίστρια από μικρό παιδί, έχει μεταπτυχιακό στη διατήρηση της βιοποικιλότητας, δούλεψε εθελοντικά στην Ελλάδα και την Ολλανδία ως φροντίστρια άγριων ζώων και σε διασώσεις αδέσποτων ζώων. Σήμερα “τρέχει” το www.ethosandempathy.org μέσω του οποίου μπορείς να ενημερωθείς από άρθρα που μεταφράζονται στα ελληνικά, σχετικά με την οικολογία, τον σπισισμό και θέματα ηθικής. Παράλληλα δουλεύει ως ερευνήτρια σαν εξωτερικός συνεργάτης για την Animal Ethics.
Πότε συνειδητοποιείς ότι θέλεις να γίνεις vegan; Ποια ήταν η δική σου αφορμή;
Έγινα βίγκαν το 2016. Ήμουν ήδη πολλά χρονιά χορτοφάγος κι αυτό λόγω του ότι έβαλα να δω το Earthlings. Δεν τα κατάφερα όμως. Έβαλα τα κλάματα και το έκλεισα στο 20λεπτο. Έπειτα είδα το forks over knives κι έμαθα την αλήθεια, ότι τελικά οστεοπόρωση παθαίνεις από τα γαλακτοκομικά κι όχι ότι χρειάζεσαι αυτά για να μην πάθεις. Σοκαρίστηκα και νευρίασα πολύ με όλο το σύστημα, τους δικούς μου και την άγνοιά τους… όμως μου πήρε καιρό να γίνω βίγκαν γιατί δεν ήξερα ότι σφάζουν μώρα για να πάρουν από το τέταρτο στομάχι τους την πυτιά ώστε να πήξει το τυρί. Ούτε ότι βιάζουν τα θηλυκά ζώα κατ’ επανάληψη κ τους κλέβουν τα μωρά για να πάρουν το γάλα τους. Όταν τα έμαθα όλα κι είδα και το cowspiracy, έγινα βίγκαν. Ποιο είναι το πρώτο πράγμα που θα ήθελες να ξέρει κάποιος μη vegan για τον βιγκανισμό; Ότι δεν περιορίζεται στη διατροφή, αλλά αφορά τα πάντα στη ζωή μας.
Είναι μύθος ή αλήθεια πως ο βιγκανισμός στην πράξη κοστίζει οικονομικά περισσότερο από την συμβατική καθημερινότητα;
ΔΕΝ είναι “ακριβό σπορ” όπως κυκλοφορεί. Όσπρια, λαχανικά, φρούτα και δημητριακά είναι όλα πιο οικονομικά από κρέατα/ψάρια/γαλακτοκομικά. ΔΕΝ χρειάζεσαι soya burger, ούτε τσία σπόρους, ούτε φυτικά τυριά για να ευημερείς -και τονίζω ευημερία κι όχι επιβίωση-. Είναι εύκολο να διατηρήσεις μία ισορροπημένη και υγιεινή διατροφή ως vegan; Συμπεριλαμβανομένων όλων των ιχνοστοιχείων – βιταμινών που -ως μύθος τουλάχιστον- ακούγεται συχνά πως οι vegans “θυσιάζουν”, ακολουθώντας την φιλοσοφία τους; Ναι, είναι πολύ εύκολο. Όπως είπα ήδη, είμαι πιο υγιής από ποτέ. Δεν θυσιάζουμε τίποτα. Οι άλλοι θυσιάζουν ζώα στον βωμό της ικανοποίησης της απόλαυσης. Υπάρχει μια υπέροχη ιστοσελίδα μιας εξαιρετικής Ελληνίδας διατροφολόγου, plantbasednt.gr. Εκεί απαντώνται όλες οι σχετικές απορίες. Σαφώς και μπορείς να τρως vegan junk οπότε και θα αρρωστήσεις. Εγώ δεν τρώω επεξεργασμένα ούτε συσκευασμένα. Σπάνια. Πέραν της διατροφής, τι άλλο αλλάζει στην ζωή ενός vegan στη λογική του ακτιβισμού; Τα πάντα αλλάζουν. Τα προϊόντα με τα οποία πλένεσαι και καθαρίζεις (να μην πειραματίζονται σε ζώα), τα παπούτσια, τα προφυλακτικά, τα ελαστικά του αυτοκινήτου, τα γυαλιά… Αλλάζεις mindset και πλέον ρωτάς για τα πάντα τα συστατικά. Διότι όταν γίνεσαι vegan, συνειδητοποιείς πόσο διεστραμμένο είδος είμαστε και ότι παντού υπάρχει βία από πίσω. Για παράδειγμα σε αυτά που ανέφερα υπάρχει καζεΐνη…
Είναι στίγμα το ότι οι vegans γίνονται έντονα επικριτικοί απέναντι στους κρεατοφάγους ή έχει κάποια βάση;
Έχω υπάρξει πολύ επικριτική στο παρελθόν. Πλέον το χειρίζομαι καλύτερα αλλά μερικές φορές το χάνω. Πώς να μη γίνεις όταν οι άλλοι γύρω σου αυτοαποκαλούνται φιλόζωοι αλλά τρώνε ζώα; Ας λέμε τα πράγματα με το όνομά τους. Οι μόνοι που δικαιολογούνται να μην είναι vegan είναι όσοι δεν έχουν πρόσβαση στην πληροφορία. Άμα μπαίνεις στο ίντερνετ, τελείωσε. Υπάρχουν πάρα πολλά ντοκιμαντέρ, άρθρα, ιστοσελίδες και κυρίως όσα δημοσιεύονται στα κοινωνικά δίκτυα… είναι παντού η πληροφορία. Γιατί να σκοτώσεις κάποιον που δε θέλει να πεθάνει αφού δεν χρειάζεται; Όσοι μας λένε επικριτικούς, να το συζητήσουν με την συνείδηση τους καλύτερα. Εμείς μιλάμε για να γίνει η σύνδεση. Αν θίγονται, πρέπει να σκεφτούν το γιατί. Η κατανάλωση ζωικών δεν αποτελεί επιλογή που οφείλουμε να σεβαστούμε όταν αυτή αφορά την ζωή ενός συναισθανόμενου όντος.
Επηρεάζει ο βιγκανισμός την κοινωνική σου ζωή ή την δουλειά;
Πολύ. Εγώ δεν δέχομαι να κάτσω σε τραπέζι με διαμελισμένα ζώα και τις εκκρίσεις τους. Ούτε μπορώ να κάνω παρέα με κόσμο που ενώ ξέρει, αρνείται να αλλάξει. Και φυσικά δεν γίνεται να δουλέψω για τέτοια άτομα. Ο σπισισμός (σσ. από την αγγλική speciesism -species-, ειδισμός) είναι παντού οπότε όταν πρωτο-έγινα vegan, απομονώθηκα, σε μια δουλειά που με πήραν επίσης, ήταν αδύνατο να συνάψω σχέσεις με τους συνεργάτες… πάλι καλά όμως πλέον δουλεύω για αντισπισιστική οργάνωση κι είμαι πολύ ευγνώμων γι’ αυτό. Μου είναι αδύνατο να βάλω τις ανθρώπινες σχέσεις πάνω από τις αξίες μου. Όμοια, γνώρισα κόσμο με κοινές αξίες και ανησυχίες ή (ακόμη καλύτερα) επηρέασα φίλους/ες κι έγιναν χορτοφάγοι ή και vegan. Κι οι χορτοφάγοι προσπαθούν να γίνουν vegan!