Πρόσφατα δημοσιεύτηκε ένα ντοκιμαντέρ από την εφημερίδα The Guardian – στο πρώτο επισόδειο του οποίου μου δόθηκε η τιμή να συμμετάσχω!
Όσον αφορά το νούμερο που αναφέρω (είναι πάνω από 70 φορές καλύτερο για το περιβάλλον, από το να γίνεις βίγκαν – το να μην τεκνοποιήσεις) βασίζεται στην συγκεκριμένη επιστημονική δημοσίευση.
Με αφορμή αυτό το ντοκιμαντέρ θα ήθελα να παραθέσω κάποιες σκέψεις μου που μοιράστηκα με τις δημοσιογράφους κατά την διάρκεια των γυρισμάτων αλλά δεν μπόρεσαν να συμπεριληφθούν:
- Όταν λέω ότι δεν αντιτίθεμαι στην γονεϊκή ιδιότητα, προφανώς εννοώ ότι είμαι υπέρ της υιοθεσίας.
- Το να θες να γίνεις γονιός είναι απόλυτα φυσιολογικό και σεβαστό. Γιατί όμως πρέπει να τεκνοποιήσεις και δεν μπορείς να υιοθετήσεις; Δεν υπάρχουν ήδη αρκετά παιδιά που γεννήθηκαν από άρρωστους ή ανεύθυνους ανθρώπους και μεγαλώνουν σε νοσοκομεία / ορφανοτροφεία; Όπως είναι λάθος να αγοράζεις ένα κατοικίδιο ή να ζευγαρώνεις το κατοικίδιό σου, ενώ υπάρχουν δισεκατομμύρια αδέσποτα (ή ζώα που ζουν σε καταφύγια μια ζωή – στο κλουβί δηλαδή όλη μέρα – και πολλά εξ’αυτών τελικά υπόκεινται σε ευθανασία), έτσι είναι λάθος να τεκνοποιείς ενώ τα ορφανά παιδιά είναι σε ιδρύματα και περιμένουν να υιοθετηθούν.
- Προφανώς για να τεκνοποιήσεις, θες να διαιωνίσεις το προσωπικό σου γονίδιο, οπότε προσωπικά το θεωρώ ως την υπέρτατη εγωιστική πράξη (κι όχι το αντίθετο που είθισται να λέγεται, ότι εμείς οι child free είμαστε εγωιστές/ιες που θέλουμε να ζήσουμε την ζωάρα μας – ποια ζωάρα εν μέσω 6ης μαζικής εξαφάνισης ειδών;) – πάλι καλά κάποιοι το παραδέχονται βέβαια. Ελάχιστοι όμως.
- Είναι κρίμα και άδικο το γεγονός ότι το σύστημα των υιοθεσιών έιναι τόσο σκουριασμένο διεθνώς (επιτηδευμένα σαφώς). Σε αυτό το πρόβλημα πήγε να δώσει μια λύση ο ΣΥΡΙΖΑ δημιουργώντας μια πλατφόρμα που θα μπορούσε να επισπεύσει την διαδικασία, την οποία όμως η ΝΔ πάγωσε και αντ’αυτού δίνει τώρα 2000 ευρώ στην κάθε γυναίκα που θα γεννήσει. Ας σχολιάσω λίγο αυτό τώρα: Τι ακριβώς αντιπροσωπεύουν αυτά τα 2000 ευρώ; Τα κερατιάτικα που σκάνε στα ιδιωτικά μαιευτήρια όσες δεν θέλουν να γεννήσουν σε δημόσιο; Ή τα πρώτα έξοδα αφού γεννηθεί το μωρό σε δημόσιο; Στις σοβαρές χώρες δίνουν μηνιαίο επίδομα για 18 χρόνια, στις γυναίκες που τεκνοποιούν (ενώ θα έπρεπε να δίνουν σε όσες ΔΕΝ τεκνοποιούν μιας και κάνουν χάρη στον πλανήτη-αν επιδοτούσαν γυναίκες για να μην κάνουν παιδιά άραγε, θα το σκέφτονταν;). Το βρίσκω κωμικοτραγικό αυτό το 2χίλιαρο πάντως. Αλήθεια.
- Αυτή η οργάνωση Hope Genesis – αντί να επενδύει στην τεκνοποίηση, δεν θα μπορούσε να επενδύει στο σύστημα των υιοθεσίων; Θες να επαναφέρεις τον κόσμο στην άγονη γραμμή; Φέρε παιδιά από ιδρύματα να υιοθετηθούν από ντόπιες οικογένειες.
- Το ότι βρίσκω εθνικιστικό το κίνητρο αυτής της οργάνωσης εξηγείται από την ερώτηση δεκάδων ανθρώπων κάτω από το βίντεο “γιατί δεν φέρνετε πρόσφυγες στα μέρη που ερημώνουν;” και του αφήνετε κλεισμένους σε φρικτά camps-γκέτο να ζουν υπό άθλιες συνθήκες.
- Και προφανώς είναι καπιταλιστικό γιατί περισσότεροι άνθρωποι θα καταναλώσουν περισσότερα και θα φέρουν περισσότερη (πόση πια;) ανάπτυξη στον τόπο. ΄Ολα για το χρήμα. Το λέει κι ο ίδιος άλλωστε, στο τέλος, για την οικονομία του τόπου…
- Σύμφωνα με κάποιες επιστημονικές δημοσιεύσεις, βιώσιμος ανθρώπινος πληθυσμός είναι αυτός που δεν ξεπερνάει τα 2 με 3 δισεκατομμύρια [Daily et al. (1994), Pimentel et al. (1994), Pimentel et al. (2010)].
- ΔΕΝ είμαι υπέρ της επιβολής του αριθμού των παιδιών που δικαιούται να κάνει κάποιος ούτε βέβαια υποστηρίζω πρακτικές που έχουν ήδη λάβει χώρα στο παρελθόν όπως στην Ινδία η υποχρεωτική στείρωση – χωρίς καν την συγκατάθεση των γυναικών. Θα ήθελα ο κόσμος να στοχαζόταν πριν αποφασίσει να κάνει παίδι. Θα ήθελα ο κόσμος να ζει με συνειδητότητα, με επίγνωση. Και ως αποτέλεσμα, να τεκνοποιεί μόνο με επίγνωση του τι σημαίνει αυτό.
- To πρόβλημα του υπερπληθυσμού και το πώς αυτός επηρεάζει τον πλανήτη, δεν βασίζεται κυρίως στις “υποανάπτυκτες” και “αναπτυσσόμενες” χώρες, που όντως οι άνθρωποι εκεί γεννούν πολλά παιδιά, αλλά στις “ανεπτυγμένες” χώρες. Για να εξηγήσω αυτό που θέλω να πω με νούμερα, το ανθρακικό αποτύπωμα του μέσου ανθρώπου στην Αμερική είναι όσο 172 Σομαλών και του Έλληνα όσο 71 Σομαλών (Πηγή).
- Ένας ακόμη λόγος που βρίσκω ανήθικο και εγκληματικό το να τεκνοποιήσει κανείς σήμερα, είναι το γεγονός ότι βιώνουμε την κλιματική κρίση με τις επιπτώσεις της (δες τι γίνεται στο Τέξας αυτές τις μέρες ή θυμίσου τον χιονιά στην Αττική που άφησε κόσμο χωρίς ρεύμα πόσες μέρες και την επόμενη μέρα είχε 15 βαθμούς με ήλιο), ήδη υπάρχουν κλιματικοί πρόσφυγες, γνωρίζουμε για την 6η μαζική εξαφάνιση ειδών η οποία έχει ήδη αρχίσει και αργά η γρήγορα θα μας πάρει μαζί της, οπότε είναι κόσμος αυτός για να φέρει κανείς ένα παιδί; Αν το παιδί σε 20 χρόνια γυρίσει και ρωτήσει γιατί το φέραν στη ζωή, τι θα του πουν; Προσωπικά δε θα είχα μούτρα να απαντήσω – εκτος κι έβρισκα τη δύναμη να παραδεχτώ για την εγωιστική μου ανάγκη (αναφερομαι πάντα σε ανθρώπους μορφωμένους).
- Στα σχεδόν 35 χρόνια που ζω, δεν έχω γνωρίσει ούτε ένα ζευγάρι που έκανε παιδιά γιατί πραγματικά ήθελε αληθινά να κάνει παιδιά. Έχω όμως γνωρίσει δεκάδες ανθρώπους που το μωρό τους προέκυψε από ατύχημα (και ναι μιλάμε για πρόσφατα χρόνια που η έκτρωση είναι ασφαλής και νόμιμη) ή απλά έτυχε και “αφού ήμασταν μαζί και κάποια στιγμή θα γινόταν, γιατί όχι;”. Τις περισσότερες φορές δε, πρόκειται για προβληματικά ζευγάρια που τελικά χωρίζουν και για ανθρώπους που οι γιαγιάδες των παιδιών πιο πολύ κάνουν την δουλειά της ανατροφής παρά οι ίδιοι οι γονείς – ή τέλος πάντων ανθρώπους που χωρίς την βοήθεια των γονιών δεν θα γινόταν να μεγαλώσουν το παιδί. Ξέρω ακόμη κι ανθρώπους που τεκνοποίησαν ενώ έχουν σοβαρό πρόβλημα ψυχικής υγείας που αυτό θα κληρονομηθεί από το παιδί. Ούσα άνθρωπος με παρόμοιο πρόβλημα ψυχικής υγείας με την κοπέλα που έχω στο μυαλό μου, θεωρώ άκρως ανεύθυνο το να τεκνοποιήσεις γνωρίζοντας ότι μπορείς να μεταδώσεις στο παιδί παρόμοιο πρόβλημα. Το φέρνεις στην ζωή με δεδομένη την οδύνη. Με όλα αυτά που έχω δει και με τα ποσοστά των διαζυγίων να έχουν φτάσει το 37% το 2014 σύμφωνα με τον Μ.Γιωσαφάτ και να έχουν ανοδική πορεία προς το 50% που είναι το ποσοστό των διαζυγίων παγκοσμίως, πώς ακριβώς θα μπορούσα να είμαι υπέρ της τεκνοποίησης; Οι μόνοι κερδισμένοι από αυτές τις τεκνοποιήσεις είναι ο ψυχολόγοι και οι ψυχίατροι (βέβαια υπάρχουν κι οι ηθικοί στον χώρο αυτόν όπως ο Γιώργος Λάγιος με το βιβλίο “Εσύ θα σε επέλεγες για γονιό σου;” που προτιμούν να δουν έναν κόσμο υγιή αντί να πλουτίσουν). Ωστόσο έχω γνωρίσει τουλάχιστον μια γυναίκα που θέλει με όλο της το είναι να κάνει παιδί αλλά δεν έχει γνωρίσει ως τώρα έναν άνθρωπο ισάξιό της με τον ίδιο αξιακό κώδικα, για να το κάνουν. Άδικος κόσμος. Μια παράνοια…
- Στο βιβλίο του ο Γ.Λάγιος διερωτάται γιατί για να υιοθετήσεις περνάς από 1000 κύματα αλλά για να τεκνοποιήσεις δεν υπάρχει κανένας έλεγχος; Καλά κάνουν και περνούν από έλεγχο όσοι θέλουν να υιοθετήσουν αλλά γιατί οι άλλοι να μην περνούν από κανένα έλεγχο; Οι πιθανότητες να κάνουν κακό στο παιδί οι μεν και οι δε δεν είναι οι ίδιες; Ίσα ίσα που οι άνθρωποι που θέλουν να υιοθετήσουν (κι ειδικά όσοι το επιλέγουν ενώ μπορούν να τεκνοποιήσουν) είναι πραγματικά οι μόνοι που θέλουν να γίνουν γονείς συνειδητά.
Αν οι άνθρωποι τεκνοποιούσαν και ζούσαν συνειδητά, αντί να κάνουν μια επιφανειακή ζωή τικάροντας όλα τα κουτάκια που η κοινωνία τους έχει βάλει στο μυαλό, δεν θα είχαμε φτάσει μέχρι εδώ, δεν θα είχα φτάσει στο σημείο να νιώθω ότι η τεκνοποίηση είναι ανήθικη.
Βέβαια το συμπέρασμα πως ο Homo Sapiens είναι εγγενώς καταστροφικό είδος, δεν είναι ένα ευχάριστο συμπέρασμα και θα ήθελα να μην έχω καταλήξει εκεί. Αλλά η ιστορία αυτό δείχνει. Και δεν ξεκινήσαμε να καταστρέφουμε αφού ήρθε ο καπιταλισμός, το κάνουμε από την απαρχή του είδους μας, κάθε που φτάνουμε σε ένα μέρος, λίγο καιρό μετά αρχίσουν τα είδη να εξαφανίζονται το ένα μετά το άλλο (Πηγή). Βάσει αυτού του συμπεράσματος, ακόμη και τα 2-3 δισεκατομμύρια που είναι ένας βιώσιμος αριθμός σύμφωνα με τις προαναφερθείσες δημοσιεύσεις, θα κάνουν κακό. Γιατί όσο ζούμε όπως σήμερα, απαιτώντας ενέργεια, ακόμη κι αν αυτή έρχεται από ανανεώσιμες πηγές, δεν θα είναι ποτέ περιβαλλοντικά φιλική η παραγωγή της. Αν αναρωτιέστε γιατί, μπορείτε να δείτε το ντοκιμαντέρ The planet of the humans το οποίο ακόμη κι αν έχει κάποια outdated στοιχεία, δεν έχει άδικο. Έτσι έχουν τα πράγματα.
Θα σκέφτεστε τώρα, τότε γιατί κάνεις όσα κάνεις; Η απάντηση έρχεται μέσα από αυτό το εξαιρετικό άρθρο μιας καθηγήτριας περιβαλλοντολόγου η οποία έχει παιδιά κιόλας. Στο τέλος λέει:
“Inevitably, the climate will warm; whole ecosystems will be lost; and someday, there will be a last generation of humans on Earth. But the years we can postpone each loss, and each wild place and creature saved, are incalculably valuable. And so I keep teaching, and processing, and working to stave off the inevitable. I don’t know if any of those things will truly prevent catastrophic changes on Earth; I suspect not. But I give these gifts freely, hopefully, and in the knowledge that they are all I have to give. Nothing we can do will prevent the Earth from being deeply transformed. Maybe the next generation, my children or grandchildren, will be the last to live in large-scale human civilization. Or, maybe the efforts of me, my students, and millions of other like-minded folks will push back the inevitable collapse for another 100 years, or 500 years, perhaps allowing us to coexist longer with the wonder of wild places and creatures. There is no preventing the inevitable, but the delay is precious. It is all we have.”
Ενημέρωση 6/2021: Εδώ και κάποιους μήνες έχω ξεκινήσει και διαβάζω το βιβλίο Humankind, a hopefull history το οποίο ΜΠΟΡΕΊ και να μου αλλάξει την γνώμη για το κατά πόσον το είδος μας είναι πράγματι εγγενώς καταστροφικό. Το προτείνω σε όσ@ πιστεύουν ό,τι κι εγώ. Βασίζεται σε γεγονότα, δεν είναι φιλοσοφίες. Ακόμη κι ο Harari που έγραψε το βιβλίο που προαναφέρω ως πηγή, στο οποίο αναφέρεται πώς εξαφανίζονται τα είδη, μόλις πατήσει ο Homo Sapiens το πόδι του κάπου, είπε για το βιβλίο αυτό: “It challenged me and made me see humanity from a fresh perspective.”….
Κλείνοντας, θα ήθελα να πω ότι my heart goes σε όλους τους ανθρώπους που είναι ήδη γονείς. Δεν μπορώ να φανταστώ το άγχος που αυτοί βιώνουν όποτε σκέφτονται σε τι κόσμο θα αφήσουν τα παιδιά τους… Για αυτά τα παιδιά και για όλα τα μη ανθρώπινα παιδιά που έρχονται στην ζωή αυτή την δύσκολη περίοδο, θα συνεχίσω να αγωνίζομαι και να προσπαθώ να εμπνέω κι άλλους ανθρώπους να αρχίσουν κι αυτοί να αγωνίζοναι.
Υ.Γ Ενόσω εγώ γράφω αυτές τις γραμμές, ένας ψυχοθεραπευτής αναζητά γυναίκες που αποφάσισαν να μην τεκνοποιήσουν – στην Ελλάδα – για να τους στείλουν την μαρτυρία τους για το σχετικό βιβλίο που ετοιμάζει.
Ελίζα Δημητρά
To 2o επισόδειο της σειράς του μίνι ντοκιμαντέρ (που αφορά την Ουγγαρία) μπορείτε να το δείτε εδώ. Και το 3ο επισόδειο (που αφορά την Μολδαβία) εδώ.
Βιβλιογραφία
Daily, G., Ehrlich, A. H., & Ehrlich, P. R. (1994). Optimum human population size. Population and
Environment, 15(6), 469–475.
Pimentel, D., Harman, R., Pacenza, M., Pecarsky, J., & Pimentel, M. (1994). Natural resources and an
optimum human population. Population and Environment, 15(5), 347–369.
Pimentel, D., Berger, B., Filiberto, D., Newton, M., Wolfe, B., Karabinakis, E., et al. (2004). Water
resources, agriculture and the environment. BioScience, 54(10), 909–918.
Σχετικές δημοσιεύσεις
Συνέντευξη στο news 24/7 για τον Περιβαλλοντικό Αντιναταλισμό
Ο κόσμος δεν τεκνοποιεί εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής