Μπορεί το εμπόριο να είναι ηθικό και δίκαιο?
Η πράξη του να παίρνει κάποιος τον πλούτο που προσφέρει απλόχερα αυτή η γη, να τον εκμεταλλεύεται και να τον εμπορεύεται, για λόγους προσωπικού οφέλους και κέρδους, αντί να τον μοιράζεται, μπορεί να θεωρείται πράξη ηθική και δίκαιη?
Μπορεί να υπάρχει ηθική και δίκαιη κατανομή του πλούτου μέσα από την εμπορική δραστηριότητα?
Υπάρχουν όρια στο εμπόριο?
Όπως όλοι διαπιστώνουμε, αποδεχόμενοι τους όρους και τους κανόνες των αγορών και του εμπορίου, είμαστε ικανοί να εμπορευτούμε σχεδόν τα πάντα.
Τον εαυτό μας, τον ελεύθερο χρόνο μας μέσω της μισθωτής εργασίας, συναισθήματα, αξίες, βασικές ανάγκες, ανθρώπινες ζωές, συναισθανόμενα πλάσματα, τη φύση…
Όλα πωλούνται και όλα αγοράζονται και το βέβαιο είναι ότι στον κόσμο του εμπορίου δεν κερδίζουν όλοι.
Πάντα κάποιος κερδίζει και κάποιος άλλος χάνει και οι ρόλοι πάντα αλλάζουν…
Είναι ξεκάθαρο λοιπόν ότι το εμπόριο δεν έχει πλέον κανένα ηθικό ή αξιακό φραγμό, είναι μια ανεξέλεγκτη δραστηριότητα.
Το εμπόριο επινοήθηκε από τους ανθρώπους σε αληθινά πολύ δύσκολες εποχές, εποχές που η καθημερινή επιβίωση και η κάλυψη των βασικών αναγκών, ήταν πολύ σκληρή και δύσκολη υπόθεση, εποχές που υπήρχε πραγματική σπανιότητα αγαθών, σημαντικές ελλείψεις σε πόρους, τεχνογνωσία και εργαλεία, σοβαρές στερήσεις.
Έπρεπε να βρεθεί ένας τρόπος να παράγονται τα αναγκαία αγαθά, να μεταφέρονται και να διανέμονται, καθώς ο κάθε τόπος είχε τη δυνατότητα να παράξει μερικά μόνο από αυτά και όλα τα άλλα έπρεπε να τα προμηθευτεί από άλλους τόπους, να υπάρχει συναλλαγή.
Θα ήταν ανόητο και άδικο λοιπόν να κατηγορήσει κάποιος ή να κρίνει τους ανθρώπους εκείνων των δύσκολων εποχών για μια εσφαλμένη επιλογή.
Όμως οι εποχές άλλαξαν, οι δυνατότητες και οι ευκαιρίες άλλαξαν, οι ανάγκες άλλαξαν, οι γνώσεις μας πλούτισαν και διευρύνθηκαν, οι επιστήμες αποκάλυψαν σπουδαία πράγματα και οι σύγχρονες τεχνολογίες βρίσκονται πια σε εντυπωσιακό και υψηλό επίπεδο εφαρμογών.
Αυτό που δεν αλλάζει είναι οι κοινωνικές δομές, η αναίτια δυστυχία, η καταστροφική μας πορεία και ο προσανατολισμός μας από τον ανταγωνισμό και τα περιορισμένα κέρδη.
Όλοι οι κοινωνικοί φορείς σήμερα ελέγχονται και κατευθύνονται από τους κανόνες των αγορών και του εμπορίου, είτε είναι πνευματικοί φορείς, είτε επιστημονικοί, τεχνολογικοί, πολιτικοί, οικονομικοί κλπ
Πόσο σχετικό με τις δυνατότητες της σύγχρονης εποχής είναι αυτό το φαινόμενο?
Είναι οφθαλμοφανές πως όταν πολύ σημαντικοί πόροι και αγαθά, που σχετίζονται άμεσα και καθοριστικά με την επιβίωση, την εξέλιξη, την ποιότητα ζωής και την πρόοδο, όπως η ενέργεια, το νερό, η τροφή, η γη, οι πρώτες ύλες κλπ, βρίσκονται σε καθεστώς σπανιότητας, ελλείψεων ή περιορισμών, όταν “ανήκουν” σε λίγα ισχυρά έθνη και πλούσιους επιχειρηματίες, τότε ο φόβος και η ανασφάλεια για το αύριο οδηγούν, χωρίς άλλη επιλογή, σε μια σειρά από αλυσιδωτές και αλληλένδετες επινοήσεις και στερεότυπα, σε δραστηριότητες και πρακτικές για να αντιμετωπιστεί αυτή η κατάσταση.
Σ ένα καθεστώς σπανιότητας και ελλείψεων γεννιέται αυτόματα ο εγωκεντρισμός και ο ανταγωνισμός, το εγώ και το εσύ, το εμείς και οι άλλοι…
Ο αγώνας και ο ανταγωνισμός για την εξεύρεση, εξασφάλιση και κατοχή των αγαθών και των αναγκαίων υλών – πόρων οδηγεί στην ανάγκη του εμπορίου και η ανάγκη του εμπορίου οδηγεί σ ένα τρόπο παραγωγής, διαχείρισης και διανομής των πόρων και των αγαθών,
οδηγεί σ ένα πυραμιδικό και ολιγαρχικό οικονομικό μοντέλο…
οδηγεί στον καπιταλισμό,
στο ατομικό κέρδος,
στην συγκέντρωση πλούτου,
στην ιδιοκτησία,
στις ταξικές διαφορές,
στον καταναλωτισμό,
στην διαφθορά,
τη βαρβαρότητα,
τις διακρίσεις,
τους διαχωρισμούς,
τις συγκρούσεις,
τους πολέμους,
την φτώχεια,
την πείνα,
την βία,
τον ρατσισμό,
τον σπισισμό,
την επιβάρυνση του φυσικού περιβάλλοντος,
την εξάντληση των φυσικών πόρων,
την ρύπανση,
την κλιματική αλλαγή… και αμέτρητα άλλα παράγωγα φαινόμενα όλων αυτών, που για το εμπόριο αποτελούν απλά παράπλευρες απώλειες.
Σήμερα όλοι οι επιχειρηματίες, όλες οι επιχειρήσεις, μικρές ή μεγάλες, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, οι αγορές, οι κυβερνήσεις… είναι διεφθαρμένοι οργανισμοί…
Όχι γιατί γεννήθηκαν κακοί, διεφθαρμένοι και άπληστοι.
Απλά έγιναν μέσα σ αυτό το κατεστημένο σύστημα αξιών.
Τα γονίδιά μας δεν μεταφέρουν αξίες και πρότυπα.
Αν αφαιρέσουμε τα κοινωνικά κίνητρα που οδηγούν στη διαφθορά, την απληστία κλπ τότε παύουμε προφανώς να έχουμε αυτά τα φαινόμενα.
Είναι αδύνατο να επιβιώσεις μέσα σ αυτό σύστημα αν δεν αποδεχτείς τους όρους και τους κανόνες του. Είναι αδύνατο να είναι κάποιος αληθινά ηθικός μέσα σ αυτό.
Όλοι μας είμαστε εξαναγκασμένοι σε καθημερινή και ανεξέλεγκτη “εκπόρνευση” για να επιβιώσουμε.
Αυτός είναι ο κόσμος μας σήμερα. Σε τέτοιο κόσμο θέλουμε αλήθεια να ζούμε εμείς και τα παιδιά μας?
Χρειάζεται να κατανοήσουμε άμεσα ότι σε μια κοινωνία δομημένη επάνω σ ένα καθεστώς σπανιότητας και ελλείψεων, που λειτουργεί προσανατολισμένη στο κέρδος και τα ατομικά ή εθνικά συμφέροντα, οι πραγματικές και ουσιαστικές ανθρώπινες βιολογικές και συναισθηματικές ανάγκες, οι αληθινές ανθρώπινες αξίες, η φροντίδα της φύσης, των πόρων, του περιβάλλοντος, της βιοποικιλότητας και των φυσικών συστημάτων αποτελούν πάντα δευτερεύοντα ζητήματα που δεν ενδιαφέρουν.
Ο μακρύς κατάλογος των οδυνηρών συνεπειών για μια κοινωνία που λειτουργεί σε καθεστώς σπανιότητας και στερήσεων είναι σήμερα μη σχετικός με τις πραγματικές μας δυνατότητες, τις επιστημονικές γνώσεις και τις τεχνολογικές εφαρμογές.
Ο τραγικός και παράδοξος αυτός κατάλογος θα μπορούσε να μην υφίσταται πλέον αν αλλάζαμε ριζικά αξιακό και παραγωγικό προσανατολισμό και διαλέγαμε να χρησιμοποιήσουμε τις επιστημονικές μας γνώσεις και την υψηλή μας τεχνολογία για το κοινό όφελος όλης της ανθρωπότητας και φυσικά τη φροντίδα του φυσικού περιβάλλοντος, των οικοσυστημάτων, της βιοποικιλότητας και των πόρων.
Εμείς οι άνθρωποι είμαστε πλάσματα κοινωνικά, συμβιωτικά και συμπονετικά.
Η βαρβαρότητα και η καταστροφικότητα που επιδεικνύουμε ακόμα σήμερα απέναντι στη ζωή και το κοινό μας σπίτι τη γη οφείλεται στην άγνοιά μας σχετικά με το τι πραγματικά είμαστε, στην ανθρωποκεντρική και κυριαρχική μας επινόηση, στον ανταγωνιστικό και στρεβλό αξιακό προσανατολισμό στον οποίο έχουμε εκτεθεί και αντανακλούμε μέσα από τα κοινωνικά περιβάλλοντα, που μας διαμόρφωσαν αξίες και πρότυπα.
Η φυσική μας τάση από τη βρεφική μας ηλικία είναι προς τη συνεργατικότητα, την αλληλεγγύη, τη μοιρασιά και τη συμπόνια.
Είναι οι συνθήκες και η αξιακή κατεύθυνση του κοινωνικού περιβάλλοντος που μας ωθούν και μας επιβάλλουν συγκεκριμένες συμπεριφορές και επιλογές.
Σήμερα, μια παγκόσμια διεφθαρμένη ολιγαρχική μειονότητα, έχοντας στην κατοχή και τον έλεγχό της τους πόρους και τους κανόνες του παιχνιδιού, συνεχίζει να επιβάλλει τα παράδοξα και παράλογα φαινόμενα μιας κοινωνίας σπανιότητας και εμπορίου, μιας καπιταλιστικής και υλιστικής κοινωνίας που στερείται ηθικών φραγμών και πανανθρώπινων αξιών στο όνομα του κέρδους και του εμπορίου.
Είναι ολοφάνερο ότι τα πράγματα θα μπορούσαν σήμερα να είναι εντελώς διαφορετικά, να έχει δοθεί ένα τέλος στον παραλογισμό και την καταστροφή.
Οι μόνοι λόγοι που η ανθρωπότητα σήμερα εξακολουθεί να χρησιμοποιεί ορυκτά καύσιμα και πετρέλαιο, που εκμεταλλεύεται και εξαφανίζει τη βιοποικιλότητα του πλανήτη, που εξαντλεί τους φυσικούς πόρους και υπηρετεί ένα υπερκαταναλωτικό και αντιοικονομικό κοινωνικό μοντέλο, είναι καθαρά ολιγαρχικοί, εμπορικοί και κερδοσκοπικοί.
Προσπαθώντας όμως η παγκόσμια κοινωνία να βρει λύσεις στα τεράστια προβλήματά της, εξακολουθεί δυστυχώς να προσανατολίζεται πάντα στις ίδιες πολιτικές επιλογές, που μαθηματικά οδηγούν στα ίδια τραγικά αποτελέσματα.
Στον χαοτικό αυτό κόσμο των άσχετων και παρωχημένων ιδεολογιών και των επικίνδυνων -ισμών τα μοναδικά, ασφαλή και αποτελεσματικά “εργαλεία” που διαθέτουμε είναι οι επιστήμες και οι τεχνολογίες.
Αν πραγματικά θέλουμε να φτιάξουμε ένα κόσμο ηθικό, αλληλέγγυο, βιώσιμο, ασφαλή και δίκαιο για όλους και για όλα τότε πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τις επιστήμες και τις τεχνολογίες με νοημοσύνη σ έναν προσανατολισμό που θα βάζει τη φύση και την ανθρωπότητα σε αρμονική συμβίωση.
Η μόνη επιλογή και η σπουδαία δυνατότητα που σήμερα έχουμε είναι να ζήσουμε αρμονικά με όλα τα φυσικά συστήματα.
Και κάτι τέτοιο βέβαια δεν μπορεί ποτέ να συμβεί σε μια κοινωνία σπανιότητας, ελλείψεων και εμπορίου.
Όσο θα υπάρχει η “ανάγκη” του εμπορίου κανένα από τα τεράστια κοινωνικά και περιβαλλοντικά προβλήματα δεν θα μπορεί να επιλυθεί πραγματικά και ουσιαστικά.
Άρα ο προσανατολισμός και όλες μας οι προσπάθειες χρειάζεται να επικεντρωθούν στο να μπορέσουμε να φτιάξουμε μια κοινωνία πραγματικής αφθονίας, αυτάρκειας και άμεσης πρόσβασης όλων των ανθρώπων σε όλα τα αγαθά και τις υπηρεσίες, χωρίς να χρειάζονται μέσα συναλλαγής, πιστώσεων, χρεώσεων, χρημάτων κλπ
Για να συμβεί αυτό χρειάζεται να επαναπροσδιορίσουμε τη θέση μας σαν είδος στον πλανήτη και να ανακηρύξουμε όλους τους φυσικούς πόρους της γης ως παγκόσμια κοινή κληρονομιά.
Χωρίς αυτές τις δύο ριζικές, ανατρεπτικές και ουσιαστικές επιλογές δεν μπορεί να υπάρξει βιώσιμο μέλλον για το είδος μας.
Το να εμπορεύεσαι για λόγους κυριαρχίας, ελέγχου και ατομικού πλουτισμού τον πλούτο της γης, που σου προσφέρεται απλόχερα αποτελεί πράξη προσβλητική και ανήθικη απέναντι στην κοινή μας μάνα.
Στον σύγχρονο κόσμο της νανοτεχνολογίας, της ρομποτικής, της τεχνητής νοημοσύνης, της ψηφιακής επικοινωνίας, του υδρογόνου και των ΑΠΕ, των 3d εκτυπωτών, των μεταφορών, του διαδικτύου και της γενικευμένης επιστημονικής και τεχνολογικής επανάστασης δεν υπάρχει πια καμία δικαιολογία.
Η αφθονία, η αυτάρκεια και η άμεση πρόσβαση είναι ό,τι χρειαζόμαστε σαν είδος που επιθυμεί να συνεχίσει την βιώσιμη εξέλιξή του σε αυτό τον πλανήτη.
Τ.Π – Ιδρυτικό μέλος της Πανγαία
Αν θέλετε να δείτε πώς γίνεται να υπάρξει ένας κόσμος χωρίς τον καπιταλισμό, διαβάστε για την Οικονομία βάσει Πόρων εδώ.
Μπορείτε να βρείτε περισσότερο υλικό και απαντήσεις στις ερωτήσεις που μπορεί να σας γεννιούνται, εδώ.
Και μια καλή αναλυτική εισαγωγή στην οικονομία βάσει πόρων (με απαντήσεις σε ερωτήματα του τύπου, πώς θα γίνει να μην υπάρξει διαφθορά πχ), δείτε εδώ.