Μια πιο καθαρή σκέψη μπορεί να μας βοηθήσει να ανοίξουμε τον δρόμο για ένα βιώσιμο μέλλον.
Οι περιβαλλοντολόγοι διαφωνούν. Ιδιαίτερα στην βιωσιμότητα της τροφής. Γιατί; Αυτή η κατάσταση μας προκαλεί σύγχυση και μας εμποδίζει από το να βρούμε τον δρόμο για ένα πράσινο γεωργικό μέλλον. Αποκαλύπτοντας κάποια λάθη στην «κλιματική λογική», ελπίζω να μας βοηθήσουν να τον βρούμε. Ο διάλογος για την βιωσιμότητα της τροφής χρειάζεται έγκυρη επιστήμη αλλά και ισχυρή λογική βάση.
1ο λάθος: Μόνο ένα μικρό ποσοστό
Η υπερβολική μας εξάρτηση από τα εκτρεφόμενα ζώα δέχεται πιέσεις καθώς τα επιστημονικά κείμενα καταγράφουν την συμβολή της εκτροφής ζώων στην κλιματική αλλαγή. Τα Ηνωμένα Έθνη κατέληξαν ότι η εκτροφή ζώων είναι υπεύθυνη για τουλάχιστον 14,5% των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Πολλοί άνθρωποι λοιπόν σκέφτονται, «η συμβολή της εκτροφής ζώων εξακολουθεί να είναι ένα μικρό ποσοστό στο σύνολο των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, είναι οπότε τόσο σημαντικό;» Ένα παράδειγμα αυτής της συλλογιστικής είναι και ένα δημοσίευμα του Sustainable Food Trust.
Θεωρούν ότι δεν μπορούμε να το υποστηρίζουμε αυτό γιατί μια συγκεκριμένη πηγή των εκπομπών απέχει πολύ από την πλειονότητα του συνόλου τους, μπορούμε λοιπόν να το αντιμετωπίσουμε χαλαρά.
Πρέπει να μειώσουμε τις εκπομπές οπουδήποτε μπορούμε. Αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος να καταφέρουμε εντυπωσιακές μειώσεις όπως αυτές καθορίζονται από τα Ηνωμένα Έθνη. Αυτοί οι στόχοι περιλαμβάνουν καθαρές μηδενικές εκπομπές μέσα στα επόμενα 31 χρόνια. Ο ΟΗΕ αναφέρει ότι χρειαζόμαστε «σημαντικές μειώσεις εκπομπών» σε κάθε ένα τομέα, συμπεριλαμβανομένης και της κτηνοτροφίας.
2ο λάθος: Στην Κίνα είναι χειρότερα
Κάποιοι αναφέρουν ότι εφόσον η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος ρυπαντής, εμείς στο Ην. Βασίλειο (πόσο μάλλον σε μικρότερες χώρες) δεν θα έπρεπε να ανησυχούμε τόσο ώστε να μειώσουμε τις εκπομπές αερίων κατά πολύ. Επομένως, θεωρούν, ότι οι δικές μας βιομηχανίες μπορούν να έχουν κάρτα ελευθέρας. Θεωρούν επίσης ότι δεν θα πρέπει να μας απασχολεί η δική μας κατανάλωση κρέατος, εφόσον η παγκόσμια κατανάλωση έχει αυξητικές τάσεις εξαιτίας χωρών όπως η Κίνα, Ινδία και αλλού.
Η αρχή που ακολουθεί αυτή η προσέγγιση είναι: οι χώρες που ρυπαίνουν περισσότερο είναι αυτές που πρέπει να κάνουν την πρώτη κίνηση και αν δεν την κάνουν τότε ούτε εμείς πρέπει να κάνουμε κάτι.
Αυτός είναι ένας ωραίος τρόπος να οδηγήσουμε τον πλανήτη στον γκρεμό. Ακόμη και αν οι μεγαλύτεροι ρυπαντές πρέπει να γίνουν πιο πράσινοι και δεν το κάνουν, το δικό τους λάθος δεν δικαιολογεί τους υπόλοιπους να συμπεριφέρονται κατά τον ίδιο τρόπο. Έχουμε την τάση να εφαρμόζουμε αυτήν την αρχή και αλλού: αν οι άλλοι δεν πληρώνουν φόρους, θεωρούμε ότι δεν πρέπει να συμπληρώνουμε τα βιβλία μας σωστά για να έχουμε και εμείς ένα μερίδιο στην χαρά της φοροφυγής.
3ο λάθος: Η σπατάλη τροφίμων που καταλήγουν στα σκουπίδια.
Το ένα τρίτο των τροφίμων πετάγεται στα σκουπίδια ή σαπίζει στο έδαφος. Αξίζει να μιλήσουμε πολύ για αυτό και συγχαίρω τις εκστρατείες που ευαισθητοποιούν ώστε αυτό να αλλάξει.
Κάνουν όμως ένα λάθος στον αδικαιολόγητα περιορισμένο προσδιορισμό τους για το τι είναι σπατάλη τροφίμων. Προσδιορίζουν την σπατάλη τροφίμων μόνο σε όσα πετάγονται στα σκουπίδια. Αυτό θα ήταν εντάξει, αλλά ας αναλογιστούμε γιατί θεωρούμε ότι η σπατάλη τροφίμων είναι κάτι άσχημο.
Αν η τροφή σπαταλιέται, οι εκπομπές που έγιναν για την παρασκευή της ήταν περιττές. Εναλλακτικά, αυτό το φαγητό θα μπορούσε να είχε δοθεί σε όσους το έχουν ανάγκη (συνήθως έμμεσα). Η σπατάλη τροφής λοιπόν είναι κακή, γιατί αντιπροσωπεύει μια χαμένη ευκαιρία η οποία εναλλακτικά θα χρησιμοποιούσε τους πόρους καλύτερα για να βοηθηθούν άλλοι.
Αν μας ανησυχεί το φαγητό που πετιέται στα σκουπίδια, θα έπρεπε να μας ανησυχεί μια άλλη κρυμμένη μορφή σπατάλης: η τροφή που δίνεται στα ζώα εκτροφής. Ταΐζουμε με τεράστιες ποσότητες βρώσιμων σιτηρών, σόγια, βρώμη και αρακά τα εκτρεφόμενα ζώα, προκειμένου να έχουμε στην συνέχεια αυτά τα ζώα ως τροφή (αν και δεν ταΐζουν όλα τα ζώα σιτηρά).
Το πρόβλημα είναι ότι τα στοιχεία δείχνουν πως 12 σε κάθε 100 θερμίδες που δίνονται στα ζώα εκτροφής μετατρέπονται σε κρέας, αυγά ή γαλακτοκομικά κατά μέσο όρο. Το υπόλοιπο 88% το χρησιμοποιεί το σώμα τους για άλλους σκοπούς όπως το να κινούνται. Οπότε, αφού χάνουμε αυτές τις ποσότητες φαγητού σε εκτρεφόμενα ζώα, αυτό το 88% συνήθως αντιπροσωπεύει σπατάλη. Θα μπορούσαμε να τρώμε τα σιτηρά απευθείας κερδίζοντας αυτές τις θερμίδες. Αυτό το πρόβλημα είναι ουσιώδες. Η Greenpeace αναφέρει ότι το συνταρακτικό ποσοστό του 63% των καλλιεργήσιμων σιτηρών στην Ε.Ε. χρησιμοποιούνται για την τροφή των ζώων φάρμας.
Παρόλα αυτά δεν βλέπω οι εκστρατείες για την σπατάλη της τροφής να κάνουν τίποτα σπουδαίο ώστε να μας ενθαρρύνουν προς μια φυτική διατροφή. Παρακάμπτουν τα ζώα εκτροφής, μειώνοντας την σπατάλη σε μικρότερο επίπεδο.
4ο λάθος: Το λευκό κρέας είναι βιώσιμο.
Εξαιτίας του ότι οι εκπομπές αεριού του θερμοκηπίου που σχετίζονται με το κόκκινο κρέας εκτοξεύονται στον ουρανό, πολλοί περιβαλλοντολόγοι συμπεραίνουν ότι η κατανάλωση λευκού κρέατος είναι περιβαλλοντολογικά καλό.
Η βασική αρχή για αυτό το συμπέρασμα είναι αυτή: αν είναι λίγο καλύτερη λύση για το κλίμα από την χειρότερη επιλογή, τότε είναι καλή.
Αυτό είναι λάθος. Το λευκό κρέας τείνει να είναι πολύ χειρότερο από εναλλακτικές όπως φασόλια και άλλα όσπρια ως αναφορά τους ρύπους αερίων αλλά και την ασφάλεια τροφίμων, αποψίλωση των δέντρων και άλλες μορφές ρύπανσης. Και αυτό επειδή η παραγωγή πουλερικών εξαρτάται πλήρως από την κατανάλωση ζώων (συχνά εισαγόμενων), τα κοτόπουλα δεν τρώνε χόρτα.
Ότι το λευκό κρέας είναι καλύτερο ως αναφορά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από το χειρότερη τροφή δεν είναι αρκετό να το καταστήσουν βιώσιμο, ιδιαίτερα δεδομένης της κλίμακας των προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε.
Το ταξίδι
Ο κόσμος χρειάζεται ένα σύστημα τροφής πιο πράσινο. Είμαστε όλοι μας μαζί σε αυτό το ταξίδι με αυτόν τον προορισμό. Ελπίζω οι άνθρωποι διαφορετικών αντιλήψεων να μπορέσουν να συμβαδίσουν σε μια πορεία προς τα εμπρός. Και αυτή η προσεκτική σκέψη να μας φέρει μαζί.
Ο συγγραφέας
Ο William Gildea είναι υπεύθυνος των εκστρατειών και της πολιτικής της Vegan Society.
Πηγή: The ecologist
Μετάφραση: Τίνα Πετριτσοπούλου