Ενώ στη Μεσόγειο τα δάση χάνονται λόγω των πυρκαγιών, στη Σκανδιναβία χάνονται λόγω της βιομηχανίας υλοτομίας

Πριν από περίπου τέσσερις μήνες φύγαμε από την Ελλάδα μαζί με τον σύντροφό μου, τον σκύλο και τη γάτα μου, και ήρθαμε μέχρι τη Σουηδία με πλοίο και αυτοκίνητο, επειδή είχε γίνει πια αφόρητο να ζούμε στην Ελλάδα — κυρίως λόγω των καυσώνων και των πυρκαγιών που λαμβάνουν χώρα κάθε χρόνο και κάνουν κάθε καλοκαίρι χειρότερο από το προηγούμενο.

Ζούσαμε στην Εύβοια, το δεύτερο μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας, σε ένα χωριό μόλις 1,5 ώρα από την Αθήνα ). Πήγα να ζήσω εκεί πριν από τέσσερα χρόνια, αφού αγόρασα έναν ελαιώνα και εγκατέστησα εκεί ένα μικρό τροχήλατο σπίτι (tiny house on wheels), το οποίο λειτουργεί αποκλειστικά με ηλιακά πάνελ και νερό βρόχινο, είναι δηλαδή αυτόνομο, off the grid. Το σχέδιό μου ήταν να δημιουργήσω εκεί ένα farm sanctuary. Ωστόσο, η Εύβοια έχασε το μεγαλύτερο μέρος του δάσους στη βόρεια πλευρά το 2021 λόγω των καταστροφικών πυρκαγιών και επίσης περιοχές του δάσους στη νότια πλευρά το 2023. Tα επόλεμα καλοκαίρια του 2024 και 2025, κάηκαν αρκετά δάση και στο κεντρικό τμήμα του νησιού. Ξηρασία, καύσωνες και πυρκαγιές έγιναν ο κανόνας για την Εύβοια τα τελευταία τρία χρόνια. Κι όμως, όταν είχα μόλις μετακομίσει στο μικροσκοπικό μου σπίτι τον Οκτώβριο του 2021, θυμάμαι 10 μέρες συνεχόμενης βροχής και ένα νησί καταπράσινο, γεμάτο φυσικά τοπία.

Πέρυσι, ενώ ήμασταν μακριά σε μια απομακρυσμένη παραλία, μια από τις πολλές καυτές μέρες του Ιουλίου, κάποιος μου έστειλε μήνυμα ότι ένα ελικόπτερο βρίσκεται πάνω από το σπίτι μου και προσπαθεί να σβήσει μια φωτιά. Αυτό το άτομο δεν πήγε στο σπίτι μου για να με καθησυχάσει ότι δεν κινδύνευε και για να είμαι ειλικρινής, δεν με ένοιαζε πολύ το σπίτι καθαυτό, αλλά ανησυχούσα για τα σκυλιά και τη γάτα μου. Οδηγούσαμε όσο πιο γρήγορα μπορούσαμε για να επιστρέψουμε, ενώ προσπαθούσαμε να καλέσουμε άλλους ανθρώπους στο χωριό, ρωτώντας τους πόσο σοβαρή είναι η φωτιά και πού βρίσκεται ακριβώς. Τελικά, το σπίτι μου δεν απειλήθηκε από αυτή τη φωτιά και τα κατοικίδιά μου ήταν εντάξει. Η φωτιά ήταν λίγο πιο ψηλά από εκεί που βρίσκεται το σπίτι μου και την έβαλε ένας μοναχός (ποτέ δεν κατάλαβα πώς ακριβώς) έξω από το μοναστήρι του. Λόγω των μοναστηρίων στην περιοχή, οι πυροσβέστες ανταποκρίνονται πάντα πολύ γρήγορα όποτε υπάρχει πυρκαγιά, οπότε τουλάχιστον υπάρχει αυτή η αμεσότητα σε περίπτωση πυρκαγιάς.

Σε κάθε περίπτωση, η ουσία εδώ είναι ότι δεν μπορούσα πλέον να ζήσω όλη την υπόλοιπη ζωή μου υπό την πίεση του κλιματικού άγχους (ή του οικολογικού άγχους, μιας μορφής δυσφορίας και φόβου που σχετίζεται με την κλιματική κρίση, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει συναισθήματα αδυναμίας, θυμού, θλίψης και ανησυχίας για το μέλλον. Είναι μια φυσική και κατανοητή συναισθηματική απάντηση στην πραγματική απειλή της κλιματικής αλλαγής και δεν είναι κλινική διάγνωση, αλλά μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την καθημερινή ζωή) έτσι πήρα τη δύσκολη απόφαση να αφήσω πίσω το σπίτι των ονείρων μου και να μεταναστεύσω στη Σουηδία και κάπως έτσι να γίνω ένας από τους πρώτους κλιματικούς μετανάστες. Εκεί, βρήκαμε κι άλλους κλιματικούς μετανάστες όμως, ένα ζευγάρι από την Ισπανία και την Ιταλία, που είχαν μεταναστεύσει στη Σουηδία με 3 παιδιά το 2022 επειδή αντιμετώπιζαν παρόμοια προβλήματα στην Ισπανία και στη συνέχεια στην Ιταλία. Αυτή η οικογένεια έχει αγοράσει ήδη δύο μικρά σπίτια εδώ στη Σουηδία,ένα για εκείνους και ένα για τα παιδιά.

Αυτοί στην Ισπανία και εμείς στην Ελλάδα, βιώσαμε πώς είναι το να ζεις με πολύ λίγο ή καθόλου νερό καθώς η Βαρκελώνη έχει σοβαρά προβλήματα με τα αποθέματα νερού και το ίδιο ισχύει και για το νησί της Εύβοιας. Το 2023 δεν είχα νερό για 1,5 μήνα εν μέσω καυσώνων τον Ιούλιο κι έπρεπε να κουβαλάμε με τον σύντροφό μου νερό καθημερινά σε μεγάλα πλαστικά μπουκάλια των 10 λίτρων το καθένα, ενώ πλήρωσα και δύο φορές ντόπιους που ήρθαν με τα βυτία τους για να γεμίσουν την δεξαμενή μου που είχα για τέτοιες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης (ωστόσο δεν περίμενα αυτή η κατάσταση έκτακτης ανάγκης να συμβεί τόσο γρήγορα ούτε να διαρκέσει τόσο πολύ). Προφανώς αγόρασα μια ακόμη δεξαμενήεκείνη την χρονία και με αυτόν τον τρόπο καταφέραμε να κρατήσουμε ζωντανά όλα τα δέντρα που έχουμε φυτέψει εκεί μέχρι τότε και τον τεράστιο λαχανόκηπο. Όλα τα φυτά επηρεάστηκαν βαθιά από τους καύσωνες φυσικά και άρχισαν να δίνουν καρπούς μόνο μετά το καλοκαίρι, τον Οκτώβριο. Το νερό επέστρεψε μόνο αφού έβρεξε ξανά τον Αύγουστο.

Από το 2021 οπότε μετακόμισα εκεί, καθώς είμαι λάτρης της φύσης, επισκέφτηκα όλους τους υγροτόπους, τα φαράγγια, τα βουνά, τις λίμνες, τα ποτάμια στο νησί…και έβλεπα πόσο γρήγορα το νερό έπαψε να υπάρχει σε όλα αυτά τα φυσικά περιβάλλοντα από εκείνο το έτος έως το 2025 κι αυτό είναι τρομακτικό. Ακόμα και εκεί που είναι το σπίτι μου, το πρώτο έτος είχε ένα ρέμα κάτω από τον ελαιώνα και μπορούσα να ακούω τους ήχους του νερού όταν περπατούσα στον ελαιώνα αλλά κι όταν έβγαζα βόλτα τους σκύλους μου γύρω από αυτόν.

Φέτος, κάτι παρόμοιο συνέβη πολύ πρόσφατα, τον Νοέμβριο. Είμαι τόσο ανακουφισμένη που δεν είμαι πια εκεί για να το ζήσω για άλλη μια φορά, στα μέσα του φθινοπώρου αυτή τη φορά (πράγμα πλέον ανησυχητικό).

Έτσι, φτάσαμε στη Σουηδία στα τέλη Ιουλίου και ήμασταν τόσο χαρούμενοι που βρήκαμε ένα σπίτι στο δάσος του Bokeslund, στην περιοχή του Höör. Το σπίτι έχει μεγάλο κήπο και είναι ιδανικό για τον σκύλο και την γάτα μου. Επιλέγω πάντα σπίτια με βάση τις ανάγκες αυτών. Έτσι, ακόμα κι αν ένιωθα ότι τελείωσα με την απομόνωση και ίσως ήθελα πια να μετακομίσω κάπου πιο κοντά σε μια αστική περιοχή, δεν ήθελα να τους φέρω κοντά σε κάποια πόλη, γιατί δεν ήθελα να επιστρέψουν εκεί από όπου ξεκινήσαμε τη νομαδική μας ζωή (προάστιο της Αθήνας). Από το 2018, οπότε έφυγα από την πόλη για άλλη μια φορά, συνειδηά, ζω με τα κατοικίδια ζώα μου μακριά από οποιοδήποτε αστικό περιβάλλον, με 0 θόρυβο ή φωτορύπανση γύρω μας. Και ήταν μια ευδαιμονία για όλους μας. Η χαρά της ζωής στην επαρχία….

Απολαύσαμε τρεις μήνες που ζούσαμε στο δάσος, πηγάινοντας ωραίες μεγάλες βόλτες στο δάσος, εξερευνώντας νέα μονοπάτια σε κάθε περίπατο…μερικές φορές η γάτα μου θα συμμετείχε επίσης. Ήταν τόσο πράσινα όλα γύρω μας, ακριβώς αυτό που χρειάζονταν τα μάτια και η ψυχή μας. Τόσο δροσερά, μακριά από καύσωνες και με πολλές βροχερές ημέρες. Συνήλθαμε!

Αλλά φυσικά, τίποτα δεν διαρκεί για πάντα, και σαν κάποιος να μας καταράστηκε που φύγαμε προς αναζήτηση ενός καλύτερου μέλλοντος, στις αρχές του Νοέμβρη αρχίσαμε να βλέπουμε την καταστροφή του δάσους δίπλα στο σπίτι μας. Είχα ήδη αντιληφθεί μέρος της καταστροφής πριν από λίγο καιρό, κατά τη διάρκεια των περιπάτων μου με τον Καραμέλο, αλλά σκεφτόμουν ότι θα ήταν “μόνο” μια μικρή έκτασης γης που κάποιος καταστρέφει ανόητα για να χτίσει ένα σπίτι. Θα ήθελα…

Στις αρχές του Νοέμβρη λοιπόν άκουσα τα δέντρα να σπάνε και να πέφτουν, ήχους που μέχρι στιγμής είχα βιώσει μόνο όταν έβλεπα ντοκιμαντέρ της καταστροφής που γίνεται στον Αμαζόνιο. Ξυπνούσα επί μέρες από τον θόρυβο των αλυσοπρίονων και όσο κι αν προσπάθησα να το σταματήσω, απλά δεν μπορούσα. ο σύντροφός μου και εγώ, καλέσαμε και ανταλλάξαμε emails με αρκετές αρχές για να ρωτήσουμε γιατί συμβαίνει αυτό, να ρωτήσουμε αν υπάρχει τρόπος να το σταματήσουμε, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Αυτή η μεγάλη έκταση γης ανήκει σε έναν πλούσιο άντρα που ζει σε μια κοντινή πόλη και θέλει να πουλήσει το ξύλο από αυτά τα δέντρα άμεσα επειδή χρειάζεται τα χρήματα για να αγοράσει μια άλλη έκταση γης που την έχει μαζί με τον αδελφό του, σύμφωνα με όσα μου είπε ένας γείτονας.

Μίλησα με αρκετούς γείτονες γι’ αυτό και είμαι συγκλονισμένη διότι συνειδητοποίησα πώς όλοι το δέχονται ως κάτι φυσιολογικό. “Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα, έτσι είναι στη Σουηδία. Η Σουηδία έχει τη βιομηχανία υλοτομίας και φυτεύουν δέντρα μόνο για να τα κόψουν μια μέρα.” αυτό μου λένε οι ντόπιοι. Είναι κι αυτός ο Άγγλος γείτονας που μου είπε να μην ανησυχώ γιατί” θα φυτρώσουν ξανά ” και μου είπε ακόμη και την επική ατάκα: “Όταν καθάρισαν τα δέντρα μπροστά από όπου ζείτε, δεν τα έκοψαν όλα, κράτησαν τις βελανιδιές γιατί είναι τα σημαντικές για τα έντομα”. Σαν να νοιάζομαι για μερικά δέντρα αλλά όχι για όλα. Και τι νομίζει ότι είναι τα δέντρα, Χταπόδια; “Πήγαινε να το πεις αυτό στα ελάφια, τις αλεπούδες και όλα τα πουλιά που ζούσαν εκεί αλλά τώρα έχασαν τα σπίτια τους“, του είπα. Αλλά δεν θα έπρεπε να περιμένω κάτι διαφορετικό από αυτόν, αφού από την ημέρα πριν ξεκίνησε αυτό το έγκλημα, είδα στο Facebook μια ανακοίνωση στην ομάδα της γειτονιάς, αναγγελλία σχετικά με κυνήγι αγριογούρουνων, το οποίο μόλις ξεκίνησε και η σύζυγός του είχε σχολιάσει ότι επιτέλους, καιρός ήταν, και τους πήρε πολύ χρόνο για να το ξεκινήσουν αφού το ζητάνε οι κάτοικοι εδώ και τρία χρόνια. Πρόκειται λοιπόν για ένα ζευγάρι που βγάζει βόλτα τον σκύλο τους καθημερινά και επιστρέφει στο σπίτι για να φάει άλλα ζώα, οπότε φυσικά, δεν θα γινόταν να σκέφτονται με διαφορετικό τρόπο. Αυτή είναι η πραγματικότητα του σπισισμού. Σπισισμός τα ζώα, σπισισμός και τα φυτά.

Και αναρωτιέμαι, ποιοι είμαστε για να διαφοροποιήσουμε την αξία μεταξύ των ειδών δέντρων; Ποιοι νομίζουμε ότι είμαστε και ποια νομίζουμε ότι είναι στη Γη, η θέση του είδους μας, του ζώου Homo sapiens; Γιατί πιστεύουμε ότι είμαστε ανώτεροι από άλλα είδη και γιατί επιβάλλουμε την ανθρώπινη υπεροχή σε όλα τα άλλα είδη, Φυτικά και ζωικά; Πότε θα καταλάβουμε ότι ο καταστροφικός τρόπος που ζούμε σκοτώνει όλα τα υπόλοιπα είδη με τα οποία μοιραζόμαστε τον πλανήτη?

Κατά τη διάρκεια αυτών των 10 ημερών, προσπάθησα να επικοινωνήσω με διάφορες αρχές και ΜΚΟ. Φυσικά, ξεκινήσαμε καλώντας τον δήμο, αλλά είπαν σε όλους μας (δεν καλέσαμε μόνο εμείς οι δύο, πήραν κι άλλα άτομα τηλέφωνο) το ίδιο πράγμα: «Η γη είναι ιδιωτική και αυτό που γίνεται είναι νόμιμο, άρα δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα.» Αυτό ήταν το πρώτο σοκ για εμάς, γιατί στην Ελλάδα, για να κόψεις ακόμη και ένα δέντρο, πρέπει να ζητήσεις άδεια από τον δήμο. Το ίδιο ισχύει και στο Βέλγιο, και φαντάζομαι ότι σε πολλές ακόμη χώρες έτσι έχουν τα πράγματα. Στην συνέχεια, επικοινωνήσαμε με τη Σουηδική Δασική Υπηρεσία (Skogsstyrelsen), η οποία αρχικά μας έδωσε λανθασμένες πληροφορίες σχετικά με το ποιος είναι ο ιδιοκτήτης της γης, λέγοντας ότι ανήκει στην Εκκλησία της Σουηδίας και ότι, αν θέλουμε να κάνουμε καταγγελία, πρέπει να απευθυνθούμε σε αυτούς. Όταν τους ενημερώσαμε για τον πραγματικό ιδιοκτήτη (μια πληροφορία που είναι δημόσια και πολύ εύκολα προσβάσιμη στη Σουηδία), μας παρέπεμψαν αλλού για να κάνουμε την αναφορά μας — την οποία καταθέσαμε και από τότε περιμένουμε ενημέρωση.

(Υπάρχει, παρεμπιπτόντως, ένα άρθρο — στα σουηδικά — σχετικά με το πώς η Εκκλησία της Σουηδίας καταστρέφει δάση.)

Μόνο δύο άτομα από δύο διαφορετικές ΜΚΟ απάντησαν με ενσυναίσθηση. Η πρώτη οργάνωση ονομάζεται Skog supproret (που σημαίνει καταστροφή των δασών) και ένα ευγενικό άτομο που είναι μελος της αλλά δυστυχώς κατοικεί στη Γερμανία με καθοδήγησε για το πώς θα μπορούσε να σταματήσει αυτό, αλλά μου είπε από την αρχή ότι όταν ξεκινά κάτι τέτοιο, είναι πολύ δύσκολο να σταματήσει. Ωστόσο, κοίταξε τον χάρτη και μου είπε ότι η περιοχή δίπλα στην οποία ζούμε έχει κάποια σημαντικά είδη από την άποψη της βιοποικιλότητας (και πάλι σπισιστική οπτική, ναι, αλλά σε αυτή την περίπτωση, είναι το μόνο επιχείρημα που θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε εναντίον της υλοτομίας για να σταματήσουμε ενδεχομένως την καταστροφή του υπόλοιπου δάσους) και επίσης ίσως λόγω κάποιας αρχαιολογικής αξίας να μπορεί αυτό να διακοπεί, οπότε ίσως για αυτούς τους λόγους, αν οι σωστές αρχές μάθαιναν γι’ αυτό, θα μπορούσαμε ενδεχομένως να το σταματήσουμε. Αυτό το άτομο μου είπε επίσης να επικοινωνήσω με το Naturskyddsföreningen höör επειδή πίστευε ότι εκείνοι διεξάγουν απογραφές για σημαντικά (π.χ. απειλούμενα) είδη στην περιοχή. Επικοινώνησα μαζί τους, αλλά δεν είναι αυτοί που το κάνουν αυτό δυστυχώς.

Το μόνο ανακουφιστικό μέρος της δεύτερης επικοινωνίας είναι ότι το άτομο που απάντησε έδειξε επίσης ενσυναίσθηση και μας είπε τη δική του παρόμοια εμπειρία. Στην περίπτωσή τους, μετακόμισαν επειδή δεν μπορούσαν να μείνουν πία εκεί κοιτάζοντας το σπίτι που χτίστηκε εκεί που πριν υπήρχαν 80 δέντρα.

Αυτό ακριβώς θα κάνουμε κι εμείς.

Αρχίσαμε ήδη να επικοινωνούμε με κτηματομεσιτικά γραφεία, γιατί θεωρούμε αδύνατο να συνεχίσουμε να ζούμε δίπλα σε ένα νεκροταφείο.

Τις προάλλες, ο σύντροφός μου είδε ένα ελάφι να τρώει γρασίδι στον κήπο του γείτονά μας. Ήταν τόσο λυπηρό να βλέπεις αυτό το όμορφο ζώο εκεί και μετά να τρέχει μακριά αφού τον αντιλήφθηκε Το ζώο ήταν εκεί επειδή το σπίτι του καταστράφηκε.

Για να συνεχίσω την αφήγηση του χρονικού της προσπάθειάς μας, η άλλη αρχή που προσπαθήσαμε να καλέσουμε είναι η Länsstyrelsen Skåne (π.χ. το Διοικητικό Συμβούλιο της κομητείας της Skåne) η οποία δεν ήταν χρήσιμη. Μας έδωσαν δύο διαφορετικούς αριθμούς τηλεφώνου για να καλέσουμε, έναν για τους αρχαιολόγους και έναν για τη βιοποικιλότητα. Οι πρώτοι έδωσαν στον συνεργάτη μου ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για να τους στείλει την τοποθεσία, αλλά στο τέλος αποδείχθηκαν άχρηστοι όπως κάθε άλλη αρχή, καθώς μας είπαν ότι: “Δεν προγραμματίζεται επεξεργασία εδάφους απ΄ όσο μπορώ να δω. Ως εκ τούτου θεωρείται συνεχιζόμενη χρήση γης και δεν απαιτείται άδεια για παρέμβαση σε αρχαιολογικό μνημείο.” Περιττό να πούμε ότι το γραφείο για την προστασία της φύσης δε σήκωσε ποτέ το τηλέφωνο.

Εν τω μεταξύ, όταν όλα άρχισαν να συμβαίνουν πολύ κοντά στο σπίτι μας, αφού άκουσα το πρώτο δέντρο να πέφτει, βγήκα να δω πού συμβαίνει αυτό και βρήκα εκεί την αστυνομία και έναν δημοσιογράφο. Ρώτησα την αστυνομία αν αυτό που συνέβαινε είναι νόμιμο και απάντησε ότι ναι, αυτοί οι άντρες εργάζονται εδώ. Ρώτησα τον δημοσιογράφο τη γνώμη του γι ‘αυτό, αλλά είπε ότι δεν είχε γνώμη (πόσο Σουηδικό εκ μέρους του) και όταν ρώτησα γιατί ήταν εκεί, είπε λόγω του ασθενοφόρου…δεν είχα ακούσει για κανένα ασθενοφόρο εγώ, αλλά απ΄ότι φάνηκε ένας από τους εργάτες – δολοφόνοι δέντρων – είχε ένα ατύχημα με ένα δέντρο που έπεσε πάνω του και έπρεπε να πάει στο νοσοκομείο. Για τις επόμενες 3 ημέρες, δεν κόπηκαν δέντρα και ήλπιζα ότι λόγω του ατυχήματος ίσως θα είχε σταματήσει το έγκλημα.

Κατά τη διάρκεια αυτών των σιωπηλών ημερών, μια vegan Σουηδός ακτιβιστής που γνώρισα εδώ, έγραψε (στα Σουηδικά) ένα άρθρο σχετικά με την καταστροφή του δάσους και το έστειλε σε μερικούς τοπικούς δημοσιογράφους. Ένας από αυτούς της απάντησε ότι ήταν αυτός που γνώρισα τότε που έγινε το εργατικό ατύχημα και ότι ενδιαφερόταν να γράψει ένα άρθρο. Ωστόσο, αφού μου τηλεφώνησε μια φορά και δεν το σήκωσα, δεν απάντησε ποτέ όταν τηλεφώνησα εγώ, ούτε απάντησε στα μηνύματά μου.

Αλλά φυσικά, δεν σταμάτησα εκεί. Έστειλα περισσότερα emails. Επικοινώνησα με έναν δημοσιογράφο που έχει γράψει 2 άρθρα μέχρι στιγμής σχετικά με τη βιομηχανία υλοτομίας στη Σουηδία, το ένα είναι μάλιστα από το 2011 και δημοσιεύτηκε στο Yale Environment 360 με τον τίτλο Sweden’s Green Veneer Hides Unsustainable Logging Practices, ενώ το πιο πρόσφατο έχει δημοσιευθεί μόλις πριν από τρία χρόνια: “How unsustainable is Sweden’s forestry? ‘Very.’ Q&A with Marcus Westberg and Staffan Widstrand και στη συνέχεια, ακόμη πιο πρόσφατα, επιμελήθηκε ένα ακόμη σχετικό άρθρο: Why Sweden’s forest policy matters to the world (commentary).

Δυστυχώς, δεν ήθελε να γράψει ξανά για αυτό το θέμα αλλά δεν μπορώ και να τον κατηγορήσω. Έχει κάνει ήδη αρκετά για να εκθέσει αυτόν τον κλάδο και όπως είπε, αυτό που βιώνω είναι κάτι που συμβαίνει σε πολλούς και η κατάσταση δεν έχει αλλάξει πολύ από τότε που δημοσιεύτηκε η έρευνά του το 2011. Μου πρότεινε μια άλλη οργάνωση για να επικοινωνήσω, που πιστεύει ότι είναι η πιο ενεργή στο θέμα, ο σύντροφός μου επικοινώνησε μαζί τους, αλλά και πάλι η απάντηση ήταν η ίδια, ότι πρέπει να βρούμε κάποιον να κάνει απογραφή ειδών και μόνο αν βρεθεί ένα σημαντικό είδος στην περιοχή μπορεί να σταματήσει η υλοομία.

Τέλος πάντων, δεν είαχαμε πλέον ελπίδες, και καθώς περνούσαν οι μέρες, η καταστροφή ερχόταν όλο και πιο κοντά στο σπίτι μας. Φυσικά, το πρόβλημα δεν είναι ότι η καταστροφή έρχεται πιο κοντά στο σπίτι μας, αυτό θα ήταν εγωιστικό. Το πρόβλημα έγκειται στο ότι αυτό συμβαίνει σε ολόκληρη την χώρα.

Αλλά κι εμείς δεν σκοπεύαμε να μετακομίσουμε σε άλλο σπίτι στη μέση του χειμώνα, αν αυτό δεν συνέβαινε ακριβώς δίπλα στο σημείο όπου ζούμε. Για κάποιον σαν εμένα, ο οποίος έχει ήδη αλλάξει πάρα πολλά σπίτια, με κατοικίδια ζώα (τα οποία πλέον είναι και ηλικιωμένα), αυτό δεν είναι τόσο εύκολο όσο ακούγεται.

Στο μεταξύ οι ιδιοκτήτες του σπιτιού που νοικιάζουμε αποφάσισαν τώρα να το πουλήσουν, μαζί με το διπλανό. Πρέπει να συνειδητοποίησαν ότι δεν θα υπάρξει άλλος ενοικιαστής πρόθυμος να ζήσει σε αυτό το σπίτι στο άμεσο μέλλον μάλλον. Το έχουν μόνο τέσσερα χρόνια στην κατοχή τους. Αλλά φυσικά είπαν ότι χρειάζονται τα χρήματα για να ολοκληρώσουν μια άλλη επένδυση που έχουν ξεκινήσει αλλού. Είμαι επιφυλακτική γι’ αυτό. Δεν είμαι σίγουρη ότι το πιστεύω. Δεν μπορεί να είναι σύμπτωση.

Στις 17 του μήνα, καθώς φεύγαμε από το σπίτι, είδαμε ότι το μονοπάτι στο οποίο περπατούσαμε τον Caramelo είχε καταστραφεί ολοκληρωτικά.

Έτσι ήταν πριν.

Κι έτσι είναι τώρα. Αυτό το βίντεο δεν το τράβηξα εγώ όμως.

Πλέον πηγαίνω τον Caramelo βόλτα μόνο προς την άλλη πλευρά, δεν τολμώ να περπατήσω προς εκείνη την κατεύθυνση. Είναι ένα νεκροταφείο. Ο θάνατος φαίνεται και βιώνεται, ειδικά από άτομα που είναι highly empathetic / HSP (highly sensitive people).

Το πιο ειρωνικό σε όλο αυτό είναι ότι πρόσφατα οι ειδήσεις σε όλο τον κόσμο μιλούν για τη νέα «συνταγή» των Σουηδών γιατρών για την κατάθλιψη: «να πάρεις άδεια και να πας διακοπές στη φύση». Κι όμως, καταστρέφουν τη δική τους φύση. Αν συνεχίσουν να την καταστρέφουν με αυτόν τον ρυθμό, τότε οι γιατροί θα επιστρέψουν στη συνταγογράφηση αντικαταθλιπτικών.

Η φωτογραφία εξωφύλλου δείχνει πώς φαίνεται τώρα ολόκληρη η περιοχή. Εδώ είναι ακόμα μία φωτογραφία:

Κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών, μίλησα και με μια άλλη Σουηδέζα βίγκαν που γνωρίζω, η οποία όμως έχει μετακομίσει στο Βερολίνο, και μου είπε ότι είχε βιώσει παρόμοιες καταστάσεις όταν ζούσε στη Σουηδία. Μου μίλησε για ανθρώπους που αγόρασαν σπίτι δίπλα σε δάσος και μετά το δάσος καταστράφηκε, και δεν μπορούσαν καν να πουλήσουν το σπίτι τους αυτοί μετά, γιατί έχασε την αξία του μετά την καταστροφή του δάσους.

Αυτό με έκανε να σκεφτώ το αρχικό μου σχέδιο, να αγοράσω ένα σπίτι στη Σουηδία — γιατί αυτό ήταν το αρχικό μου πλάνο, αφού πούλησα το διαμέρισμα όπου μεγάλωσα στην Αθήνα λίγο πριν έρθουμε εδώ, με σκοπό να αγοράσω σπίτι στη Σκανδιναβία. Πίστευα ότι εδώ είναι το πιο ασφαλές μέρος στην Ευρώπη εν μέσω της κλιματικής κατάρρευσης. Εδώ το καλοκαίρι δεν ξεπερνά τους 27 βαθμούς Κελσίου, δεν λαμβάνουν χώρα πλημμύρες (ακόμη) και οι πυρκαγιές είναι πολύ πιο σπάνιες. Αλλά θέλω πραγματικά να αγοράσω ιδιοκτησία εδώ; Θέλω να πληρώνω φόρους σε μια χώρα που καταστρέφει εθελοντικά τα δάση της στο όνομα του καπιταλισμού, ενώ στη Μεσόγειο οι άνθρωποι παλεύουν να σώσουν τα δάση από τις πυρκαγιές;

Δεν νομίζω ότι το θέλω πια.

Θα μετακομίσουμε απλώς σε άλλο ενοικιαζόμενο σπίτι κάπου πιο κοντά σε κάποια πόλη που έχει πάρκα των οποίων τα δέντρα δεν κινδυνεύουν ποτέ να κοπούν (τι ειρωνεία, να προστατεύονται τα τεχνητά πάρκα αλλά όχι τα φυσικά δάση). Και πιθανότατα θα πάρουμε ένα campervan κάποια στιγμή για να μπορούμε να μετακινούμαστε από μέρος σε μέρος, αφού δεν υπάρχει πια κανένα πραγματικά ασφαλές μέρος για κάποιον που αγαπάει τη φύση.

Κάποιοι ίσως πουν ότι η Σουηδία έχει τώρα πυκνότερα δάση από ό,τι πριν από 100 χρόνια, αλλά αυτό δεν αποτελεί πειστικό επιχείρημα για μένα. Αυτά τα δάση δεν έχουν πλούσια βιοποικιλότητα, ούτε πλούσιο οικοσύστημα, και φυσικά δεν είναι ασφαλή για τα άγρια ζώα που ζουν εκεί. Η βιομηχανία υλοτομίας δεν κόβει μόνο τα νεότερα δάση, που είναι ουσιαστικά φυτείες, αλλά και τα παλαιότερα δάση. Και από όσο έμαθα, η πρακτική της ολοκληρωτικής εκκαθάρισης (clear-felling) διδάσκεται σε σχολές όπως το SLU (Σουηδικό Πανεπιστήμιο Γεωργικών Επιστημών στην Upsalla). Και αυτό είναι κάτι που συμβαίνει εδώ και 300 χρόνια…Επίσης, αν συγκρίνουμε ένα δάσος 100 ετών με μια φυτεία 100 ετών, οι διαφορές στη βιοποικιλότητα είναι τεράστιες — η φυτεία δεν διαθέτει την ίδια ποικιλία ζωής.

Περίπου το 70% της επιφάνειας της Σουηδίας είναι δάσος (γύρω στα 28 εκατομμύρια εκτάρια), αλλά από αυτό το ποσοστό, λιγότερο από 5% είναι παρθένο παλαιό δάσος με υψηλή φυσική αξία. Το υπόλοιπο είναι φυτείες. (Πληροφορίες που έλαβα από τον δρ. Pete Jeffs, ο οποίος συχνά γράφει και  ενάντια στο παράλογο κυνήγι αρκούδων που λαμβάνει χώρα στη Σουηδία.)

Η εικόνα αυτής της χώρας αρχίζει και γίνεται ξεκάθαρη: Οι Σουηδοί καταστρέφουν αργά αλλά σταθερά τη βιοποικιλότητα των δασών τους. Και αυτό που σκοτώνει τα δάση δεν είναι μόνο η υλοτομία — είναι η αδιαφορία των ανθρώπων που θεωρούν ότι “έτσι είναι τα πράγματα”.

Και τΤο πιο εξοργιστικό απ΄όλα, είναι ότι το μόνο επιχείρημα για να σωθεί ένα δάσος είναι η ύπαρξη ενός απειλούμενου είδους.

Ακόμη και πριν κάνω μεταπτυχιακό στην διατήρηση της βιοποικιλότητας, όταν έμαθα ότι τα είδη που μπορούν να προστατευθούν από τον άνθρωπο πρέπει να βρίσκονται σε καθεστώς απειλής από εξαφάνιση, δηλαδή να βρίσκονται στην Κόκκινη Λίστα, δεν μπορούσα να το καταλάβω.

Γιατί προστατεύουμε ένα είδος μόνο όταν φτάσει στο χείλος της εξαφάνισης;
Γιατί ένα άφθονο είδος δεν αξίζει προστασία;
Τι δεν πάει καλά με εμάς;

Αν διαβάσατε μέχρι εδώ, σας ευχαριστώ. Και σας παρακαλώ, μοιραστείτε αυτό το άρθρο.

Δεν υπάρχει τίποτα άλλο που να μπορούμε να κάνουμε, εμείς οι απλοί άνθρωποι, πέρα από το να δείχνουμε στον κόσμο τις θηριωδίες που βλέπουμε — αφού δεν μπορούμε να τις σταματήσουμε. Ίσως κάποιος με δύναμη (και χρήματα) να μπορέσει. Σαν εκείνον τον Σουηδό δισεκατομμυριούχο που αγόρασε κομμάτι του Αμαζονίου για να το προστατεύσει. Αναρωτιέμαι όμως: γιατί δεν αγοράζει τα δάση της δικής του χώρας αντί γι’ αυτό; Ίσως δεν θέλω καν να μάθω την απάντηση.

Όπως είπε ο Αϊνστάιν:

Καληνύχτα και καλή τύχη.

Μετάφραση από τα Αγγλικά: Παναγιώτα Μαυρουδή