Πάνε πέντε χρόνια από τότε που απεγκατέστησα την εφαρμογή του Facebook από το κινητό μου και δεν την ξαναεγκατέστησα ποτέ, αφού είδα το ντοκιμαντέρ «A social Dilemma» (το οποίο μπορείτε ακόμη να δείτε στο Netflix). Μετά από περίπου ένα χρόνο, απενεργοποίησα τον κύριο λογαριασμό μου στο Facebook και χρησιμοποιώ έκτοτε μόνο έναν εναλλακτικό λογαριασμό χωρίς φίλους, για να μπορώ μονάχα να διαχειρίζομαι σελίδες και ομάδες που είχα δημιουργήσει στο παρελθόν. Έκτοτε ενεργοποιώ τον κύριο λογαριασμό μου μόνο όταν θέλω να χρησιμοποιήσω το Facebook ως εργαλείο για να επικοινωνήσω κάποιες δράσεις για τις οποίες χρειάζομαι βοήθεια, όπως διασώσεις ζώων ή crowdfunding. Ωστόσο, κάθε φορά που επανενεργοποιώ αυτόν τον λογαριασμό, συνειδητοποιώ ότι όλο και λιγότεροι άνθρωποι βλέπουν τις αναρτήσεις μου κάθε φορά που τον ενεργοποιώ. Επίσης, σε κάποια φάση δε μπορούσα να ανταλλάξω μηνύματα μέσω messenger. Μου έλεγαν ότι λάμβαναν τα μηνύματά μου, αλλά το Facebook δεν τους επέτρεπε να μου απαντήσουν, λέγοντας ότι «αυτός ο λογαριασμός δεν υπάρχει» ή κάτι παρόμοιο. Σε κάποια φάση συνειδητοποίησα ότι αυτό που με βοηθούσε να πετύχω το Facebook πριν από χρόνια, δεν μπορούσε πλέον να με βοηθήσει να το πετύχω. Ως εκ τούτου, μην βλέποντας πια λόγο να συνεχίσω να χρησιμοποιώ αυτή την πλατφόρμα, πριν από 1,5 χρόνο έδωσα τις ομάδες μου σε άλλους διαχειριστές και απενεργοποίησα ακόμη και την σελίδα του Ethos & Empathy στο Facebook (την οποία ενεργοποίησα τώρα, μόνο για να δω αν ο αλγόριθμος θα την εμφανίσει σε κανέναν, αλλά χωρίς αποτέλεσμα μέχρι στιγμής οπότε θα κλείσει ξανά δια παντός αυτήν την φορά).
Εν τω μεταξύ, άρχισα να χρησιμοποιώ το Instagram, αλλά με την πάροδο του χρόνου, δεν μου άρεσε ούτε αυτή η πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης. Κατάλαβα ότι γινόταν εθιστική η χρήση αυτής και μπορούσα να δω πώς επηρέαζε τις ανθρώπινες σχέσεις και πώς οι άνθρωποι άλλαζαν από τη στιγμή που άρχισαν να χρησιμοποιούν αυτή την πλατφόρμα. Μπορούσα να δω τα “εγώ” να αιωρούνται παντού και πώς αυτή η πλατφόρμα τροφοδοτεί τον ναρκισσισμό αλλά και τις ανασφάλειες.
Έτσι, άρχισα να απενεργοποιώ και αυτόν τον λογαριασμό (μέχρι τότε, είχα σταματήσει να χρησιμοποιώ τον προσωπικό μου λογαριασμό και χρησιμοποιούσα μόνο τον λογαριασμό του Ethos & Empathy, αλλά αργότερα τον μετονόμασα, καθώς σκεφτόμουν να σταματήσω να δημοσιεύω οτιδήποτε εδώ) και μάλιστα δέχτηκα κριτική από μερικούς ανθρώπους για αυτό, σαν να έπρεπε να ζητήσω άδεια για τη χρήση των κοινωνικών μέσων που αποφάσιζα να κάνω! Το να παίρνω διαλείμματα από την χρήση του Instagram στάθηκε σωτήριο για την ψυχική μου υγεία.
Τελικά, λίγους μήνες μετά τη μετακόμισή μου στη Σουηδία, έμαθα μέσα από ένα group στο οποίο ήμουν (το οποίο αφορά την αποανάπτυξη) για ένα σεμινάριο που πραγματοποιήθηκε στις αρχές Σεπτεμβρίου, σχετικά με τις εναλλακτικές πλατφόρμες κοινωνικών δικτύων που υπάρχουν, το οποίο μπορείτε να παρακολουθήσετε εδώ:
Πριν από λίγες ημέρες πραγματοποιήθηκε ένα workshop με το ίδιο θέμα, ως συνέχεια του σεμιναρίου. Τόσο το σεμινάριο όσο και το εργαστήριο ήταν ανακουφιστικά και αναζωογονητικά για εμένα, γιατί συνειδητοποίησα ότι δεν είμαι μόνη στις σκέψεις και τα συναισθήματά μου όσον αφορά αυτές τις πλατφόρμες. Υπάρχουν και άλλοι άνθρωποι που έχουν καταλάβει πόσο επιβλαβείς είναι αυτές οι πλατφόρμες για την ψυχική μας υγεία, πόσο επιφανειακές έχουν καταλήξει να είναι οι ανθρώπινες σχέσεις εξαιτίας τους και, ευτυχώς, ορισμένοι άνθρωποι, όπως η Maia Kahlke Lorentzen από τη Δανέζικη οργάνωση Cybernauterne, έχουν κάνει μια αρκετά σοβαρή έρευνα και έχουν συγκεντρώσει για εμάς όλες τις ηθικές εναλλακτικές λύσεις για αυτές τις πλατφόρμες:
Χάρηκα πολύ όταν έμαθα ότι το WordPress είναι μέρος του Fediverse (το Ethos and Empathy είναι στο WordPress)!
Έχω ήδη κατεβάσει το peertube, και δημιουργήσει λογαριασμό στο Mastodon και συγκεκτιμένα στον vegan server (Veganism.social) ο οποίος έχει τους ακόλουθους εξαιρετικούς κανόνες:
Πράγμα που σημαίνει ότι δεν μπορεί να βρεθείς να αντιμέτωπος εκεί μέσα με σπισιστικό ή καρνιστικό περιεχόμενο!
Επιπρόσθετα έχω ακυρώσει τη συνδρομή μου στο Spotify, τώρα που έμαθα ότι το Qobuz σου δίνει τη δυνατότητα να μεταφέρεις εκεί τις playlists σου από το Spotify. Εδώ μπορείτε να βρείτε έναν οδηγό για εναλλακτικές του Spotify και για το πώς να μεταφέρετε τις playlists εκεί. Είναι στα Δανέζικα, αλλά με ένα μεταφραστή βγάζει νόημα το κείμενο. Υπάρχει κι άλλη εναλλακτική του Spotify, η Tidal αλλά κι άλλες εταιρείες. Δυστυχώς όμως, δεν είναι διαθέσιμες αυτές οι εφαρμογές σε όλες τις χώρες, όπως είναι η Spotify.
Η αγαπημένη μου διαφάνεια από το σεμινάριο ήταν η ακόλουθη:
Γιατί, πραγματικά, αυτό συμβαίνει, όλα έχουν χάσει την ποιότητά τους σε σημείο να μπορούμε να πούμε ότι έχουν κουραδοποιηθεί. Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα γι’ αυτό εδώ.
Είμαι εξαντλημένη από τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και είμαι πολύ ευγνώμων που μπόρεσα να μετακομίσω εδώ, πιο κοντά σε ανθρώπους όπως η Maia, και μπόρεσα να παραβρεθώ δωρεάν σε αυτό το workshop για να μάθω για αυτές τις ηθικές εναλλακτικές πλατφόρμες οπότε τώρα μπορώ να απομακρυνθώ σιγά-σιγά από την Meta, την Spotify και την Google μια για πάντα… ένα βήμα την φορά (γιατί υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις ακόμη και για την google maps – όπως είναι η εφαρμογή OsmAnd-).
Γιατί όταν ασχολείσαι με θέματα ηθικής κι όταν είσαι ενάντια στις γενοκτονίες και σε όλη την αδικία που λαμβάνει χώρα στον κόσμο, δε γίνεται να συνεχίσεις να δίνεις τροφή σε αυτές τις απαράδεκτες εταιρείες…που στηρίζουν τον Τραμπ.
Ωστόσο, υπάρχουν και ένα μειονεκτήματα σε αυτές τις εναλλακτικές τα οποία πρέπει να έχουμε υπόψη μας:
Πρέπει λοιπόν να είμαστε υπομονετικοί και να σταματήσουμε να περιμένουμε ότι θα λειτουργούν όλες αυτές οι εφαρμογές τόσο καλά και γρήγορα όσο αυές που χρησιμοποιούσαμε μέχρι τώρα. Γιατί οι μεν στηρίζονται σε 3 άτομα προσωπικό ενώ οι δε είναι εταιρείες κολοσοί δισεκατομμυριούχων.
Για τους λάτρεις του Instagram, υπάρχει το Pixelfed:
Μπορείτε πάντως να αρχίσετε να απομακρύνεστε από την Meta, κάνοντας για αρχή απεγκατάσταση το WhatsApp και εγκαθιστώντας αντί αυτού το Signal. Το έκανα αυτό πριν από περισσότερα από 2 χρόνια, αλλά έκανα το λάθος να εγκαταστήσω ξανά το WhatsApp πριν από λίγο καιρό, ωστόσο δύο μήνες αργότερα το απεγκατέστησα ξανά, για να βρίσκομαι σε κάποιες ομάδες μετά από κάποια σεμινάρια αλλά τελικά οι ομάδες αυτές ήταν ανενεργές οπότε το απεγκατέστησα ξανά. Το Signal λειτουργεί εξίσου καλά με το WhatsApp για ομαδικές συνομιλίες εξάλλου, και με τους νέους μου συναδέλφους είμαι σε επαφή μέσω ομαδικής στο Signal που προθυμοποιήθηκα εγώ να φτιάξω.
Η Signal είναι μια μικρή μη επιχείρηση που ιδρύθηκε από μια γυναίκα και βασίζεται σε δωρεές, οπότε έκανα κι εγώ μια δωρεά πρόσφατα, μετά από δυο χρόνια χρήσης της εφαρμογής γιατί όπως μας είπαν στο workshop, πρέπει να μάθουμε να αρχίζουμε να πληρώνουμε για αυτές τις παροχές διότι ό,τι είναι δωρεάν, τελικά δεν είναι δωρεάν, είμαστε εμείς το προϊόν, με όλες μας τις πληροφορίες που τους δίνουμε στο πιάτο.
Kαι τι γίνεται με τα emails?
Γνωστή ασφαλής εναλλακτική για email είναι η protonmail στην οποία έχω λογαριασμό, αλλά τελευταία έχει διαρρεύσει ότι δίνει στοιχεία ακτιβιστών αν ζητηθεί από την αστυνομία όπως επίσης και κάποια άλλα πραγματα σχετικά με έλλειψη ασφάλειας, λόγω τεχνητής νοημοσύνης. Μπορείτε να διαβάσετε τα σχετικά δημοσιεύματα εδώ:
Proton mail exposing activist’s info showed the limits of encryption
Proton’s Lumo AI chatbot: not end-to-end encrypted, not open source
Μια καλή εναλλακτική για ασφαλή ενναλακτική email είναι η riseup.net απλά εκεί για να μπεις, πρέπει ένας άνθρωπος που έχει ήδη λογαρισμό ο ίδιος, να σου δώσει κωδικό. Εγώ για καλή μου τύχη έλαβα κωδικό από έναν Δανό φίλο ακτιβιστή και θα στήσω εκεί έναν νέο λογαρισμό για την δουλειά μου διότι τα emails που θα ανταλάσσω με τους εκπαιδευόμενούς μου αφορούν πολύ ευαίσθητες πληροφορίες οι οποίες δεν θέλω να μπαίνουν σε κίνδυνο.
Κλείνοντας, θα ήθελα να πω σε όσους είχαν στο μυαλό τους την Bluesky ως μια ηθική εναλλακτική του Twitter, ότι δεν είναι τελικά. Είχα κι εκεί λογαριασμό αλλά τον έσβησα προ ημερών.
Δεν θα είναι εύκολο να βγούμε από την Μeta, εξάλλου κι η Maia έχει ακόμη λογαριασμούς εκεί όπως είπε η ίδια στο workshop (π.χ cybernauterne στο Instagram), αλλά ξεχνάει να τους κοιτάει πια γιατί είναι ενεργή στις ηθικές εναλλακτικές πλατφόρμες (π.χ έχει δικό της server στο mastodon).
Μπορούμε να έχουμε έναν λογαριασμό σε αυτά τα μέσα, αλλά να ελέγχουμε εμείς τη χρήση τους, κι όχι τούμπαλιν. Να μπαίνουμε σε αυτούς τους λογαριασμούς μόνο από τον υπολογιστή και με επίγνωση, για να κάνουμε πολύ συγκεκριμένα πράγματα. Να μην έχουμε στο κινητό μας 10 εφαρμογές οι οποίες μας κεραυνοβολούν με 100άδες ειδοποιήσεις όλη μέρα κάθε μέρα.
Το λέω εδώ και χρόνια, όποτε ανοίγω τα κοινωνικά δίκτυα: Πότε πήρατε τηλέφωνο τελευταία φορά κάποιον που αγαπάτε να τον ρωτήσετε πηγαία τι κάνει; Πότε του στείλατε γράμμα ή έστω email? Βγείτε από αυτές τις πλατφόρμες, πάρτε τηλέφωνο όσους αγαπάτε, στείλτε τους μια κάρτα και πάρτε γενικά απόσταση από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, για να αποκτήσει ξανά η κοινωνική σας ζωή νόημα και υπόσταση. Θυμηθείτε την ζωή πριν τα κοινωνικά δίκτυα… Τι θα κάνετε αν κάποια στιγμή πέσει το δίκτυο (αργά ή γρήγορα θα γίνει)? Δεν μπορεί να βασίζεται η ζωή μας στο ίντερνετ. Δεν θα ξεχάσω κάποια άτομα που γνώρισα στο χωριό στην Εύβοια όπου έζησα 4 χρόνια, που αφού βγήκαμε για ένα ποτό, ζήτησα από έναν το τηλέφωνο της άλλης, αλλά δεν το είχε! Ενώ ήταν συμμαθητές! Αυτοί οι άνθρωποι επικοινωνούν πια μόνο μέσω messenger. Τι εκφυλισμός της ανθρώπινης επικοινωνίας ειν’ αυτός; Τι κρίμα…
Για την ιστορία, επειδή απ’ ότι καταλαβαίνω πολλοί δεν ξέρουν τι εστί Meta, η εταιρεία του Μαρκ Ζάκερμπεγκ από Facebook μετονομάστηκε σε Meta, αφού αγόρασε το Instagram και το whatsapp.
Credit: Oι εικόνες του κειμένου είναι της Maia από την παρουσίαση της στο σεμινάριο που έχω αναρτήσει εδώ.
Ελίζα Δημητρά