Από το 2015, το Ελβετικό αντισπισιστικό σωματείο PEA (Pour l’Egalité Animale [For Animal Equality]) τραβά την προσοχή των ακτιβιστών για τα δικαιώματα των ζώων και του κοινού στα θαλάσσια συναισθανόμενα όντα και στους τρόπους υπό τους οποίους υποφέρουν αυτά στα χέρια των ανθρώπων. Γι αυτόν τον λόγο έχουμε ξεκινήσει μια παγκόσμια καμπάνια που λέγεται “Μία άλλη οπτική για τα ψάρια”, με σκοπό να ενημερώσουμε τον κόσμο για αυτά τα ξεχασμένα ζώα. Η PEA δίνει στους ακτιβιστές φυλλάδια και μπάνερ και διοργανώνει μεγάλες (οικό-ακτιβιστικές) εκθέσεις. Μέρος της καμπάνιας αποτελεί κι η Παγκόσμια Ημέρα για το Τέλος της Αλιείας (WoDEF), στις 30 Μαρτίου μέσω της οποίας διεκδικείται το τέλος στην αλιεία και στα ιχθυοτροφεία, για ηθικούς λόγους. Τα συναισθανόμενα ζώα, θαλάσσια ή μη, έχουν τα δικά τους συμφέροντα που πρέπει να ληφθούν υπόψιν. Πάνω από 70 πόλεις σε 17 διαφορετικές χώρες συμμετείχαν στα δρώμενα της WoDEF το 2018.
Παρακάτω θα βρείτε το πρώτο μέρος, όπου παρουσιάζονται κείμενα από τα τέσσερα εκ των δώδεκα πάνελ της έκθεσης. Αυτό το μέρος της έκθεσης είναι μια εισαγωγή για κάποια θαλάσσια ζώα μέσω της οποίας παρουσιάζεται συνοπτικά η συναισθηματική αξία τους. Περισσότερα μέρη από την έκθεση θα παρουσιαστούν μελλοντικά στο Animal People Forum, εξηγώντας τι εστί αλιεία και ιχθυοτροφεία για αυτά για τα ζώα και γιατί πρέπει να απαιτήσουμε την κατάργησή τους.
Ποιοι-ες είναι τα ψάρια και τα άλλα θαλάσσια ζώα;
Υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες είδη ψαριών, για να μην αναφερθούμε στα υπόλοιπα θαλάσσια ζώα. Οι οικότοποί τους καλύπτουν τα τρία τέταρτα του πλανήτη, κι όμως εμείς γνωρίζουμε μόνο ελάχιστα πράγματα για αυτά. Ως εκ τούτου, αποδεκατίζονται και υπόκεινται σε φρικτές συνθήκες διαβίωσης, εξαιτίας των ανθρώπων. Ενώ λαμβάνουμε υπόψη τα ζώα γενικά, ολοένα και περισσότερο, δυστυχώς αυτό δεν επεκτείνεται και στα ψάρια ενώ αυτά αποτελούν την τεράστια πλειοψηφία (95%) των ζώων που σκοτώνονται για φαγητό. Ανάμεσα σε 1.000 και 3.000 δισεκατομμύρια ψάρια σκοτώνονται παγκοσμίως κάθε χρόνο και δεν γίνεται σχεδόν τίποτα για να σταματήσει αυτή η ασύλληπτη σφαγή.
Φωτογραφία της Jo-Anne Mc Arthur, 2009, Μαυρίκιος. Αλιεία τόνου.
Τα ψάρια νιώθουν πόνο. Έχουν διακριτά χαρακτηριστικά προσωπικότητας και αναγνωρίζουν άτομα του είδους τους με τα οποία επικοινωνούν. Τα χταπόδια και τα καλαμάρια επίσης έχουν εκπληκτικές γνωστικές δυνατότητες. Νιώθουν κι αυτά πόνο, όπως νιώθουν κι οι αστακοί, τα καβούρια και οι γαρίδες.
Απλώς επειδή πολλοί-ές από εμάς νιώθουμε λιγότερη συμπάθεια για τα θαλάσσια ζώα, αυτόματα, αυτό δε σημαίνει ότι οι ζωές τους και η ευτυχία τους είναι λιγότερο σημαντικά. Αντιθέτως, είναι οι ζωές τους και η ευτυχία τους που έχουν μεγαλύτερη σημασία, από την ανθρώπινη συμπάθεια και τις προτιμήσεις.
Φωτογραφία της Jo-Anne Mc Arthur, 2005, Χιλή.
Όντα με απίστευτες δεξιότητες
Ο πλανήτης μας αποτελείται από εξαιρετική ποικιλία σε είδη ψαριών. Είναι πολύ πιο συναρπαστικά απ’ ότι αρχικά υποπτευόμασταν. Οι έρευνες στην συμπεριφορά των ψαριών επανειλημμένα μας δείχνουν ότι αυτά έχουν πολύπλοκο εγκέφαλο. Έχουν περίπλοκη κοινωνική ζωή, χτίζουν συμμαχίες (μερικές φορές με άτομα άλλων ειδών κιόλας), επιδεικνύουν χρήση στρατηγικής, υπολογίζουν κόστη και κέρδη των πράξεών τους, επικοινωνούν με αναλυτικούς τρόπους, μαθαίνουν και θυμούνται για μεγάλες περιόδους, είναι περίεργα, έχουν αντίληψη και πολλά άλλα.
Αντίθετα με το μύθο που διαιωνίζεται έως σήμερα, τα ψάρια έχουν μακροπρόθεσμη μνήμη. Για παράδειγμα, οι σολωμοί, για να βρουν τον δρόμο ώστε να επιστρέψουν στο ποτάμι που γεννήθηκαν, χρησιμοποιούν την αίσθηση της μυρωδιάς αφού έχουν περάσει χρόνια σε τοποθεσίες χιλιάδες μιλίων μακριά.
Τα gobies έχουν δείξει εκπληκτικές χωρικές δυνατότητες. Αυτά τα ψάρια ζουν σε μικρές λιμνούλες που σχηματίζονται ανάμεσα σε πέτρες στην άμπωτη. Όταν ένα πτηνό προσπαθεί να τα φάει, αυτά πηδάνε από τη μία λίμνη στην άλλη, χωρίς να χτυπήσουν στις πέτρες, ακόμη κι αν δεν μπορούν να δουν την άλλη λίμνη. Το κάνουν αυτό απομνημονεύοντας κοντινούς σχηματισμούς κατά τη διάρκεια της υψηλής παλίρροιας, οπτικοποιώντας τις εσοχές και στη συνέχεια αφαιρώντας την τοποθεσία των λιμνών κατά την άμπωτη. Ένα πείραμα που έγινε σε μία τεχνητή λίμνη έδειξε ότι χρειάζονται μόνο μια υψηλή παλίρροια για να απομνημονεύσουν την τοπογραφία των λιμνών.
Πάνω απ΄ όλα, και αντίθετα με το πιστεύει η κοινή γνώμη, έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι τα ψάρια νιώθουν πόνο και φόβο. Αυτή η δυνατότητα που έχουν για να νιώσουν οδύνη είναι ο πρωταρχικός λόγος που πρέπει να λάβουμε υπόψη τα συμφέροντα των ζώων αυτών.
Οι εξωγήινοι της θάλασσας
Τα κεφαλόποδα (χταπόδια, καλαμάρια και οι σουπιές) είναι απίστευτα ασπόνδυλα ζώα: έχουν μπλε αίμα, τρεις καρδιές και οκτώ με δέκα χέρια τα οποία μπορούν να αισθανθούν και να γευτούν. Το νευρικός τους σύστημα είναι ευρέως κατανεμημένο σε όλο τους το σώμα και έχουν μεγάλο εγκέφαλο. Τα πλοκάμια τους μπορούν να αντιδράσουν αυτόνομα, ακόμη κι αν αποκοπούν και μπορούν επίσης να αναγεννηθούν. Κάποια είδη μπορούν να αλλάξουν χρώμα ή σχήμα και εκπέμπουν φως. Τα καλαμάρια των υφάλων στην καραϊβική μπορούν να επικοινωνούν με άλλα καλαμάρια αλλάζοντας χρώμα και μπορούν επίσης να στείλουν διαφορετικά μηνύματα σε διαφορετικά καλαμάρια αλλάζοντας σε άλλο χρώμα στο αριστερό μέρος του σώματός τους και σε άλλ στο δεξί. Για να εντοπίσουν θηρευτές κάποια χταπόδια μιμούνται το χρώμα, το σχήμα και το μοτίβο των κινήσεων των ψαριών θηρευτών.
Οι γνωστικές ικανότητες των χταποδιών συνεχίζουν να εκπλήσσουν τους ερευνητές και τους εργαζόμενους στα ενυδρεία. Ένα χταπόδι εν ονόμα Otto έγινε γνωστό επειδή σκαρφάλωσε πάνω από την δεξαμενή του για να κρύψει έναν ενοχλητικό προβολέα προκαλώντας του βραχυκύκλωμα με νερό που έριξε πάνω του επί τούτου. Πρόσφατα, ένα άλλο χταπόδι εν ονόματι Inky απελευθερώθηκε από την δεξαμενή της και πιστεύεται ότι διέφυγε μέσα από έναν σωλήνα που καταλήγει στην θάλασσα.
Ο Sid, ένα χταπόδι που ήταν αιχμάλωτο στο New Zealand Marine Studies Center, επίσης δραπέτευσε μετά από πολλές προσπάθειες διαφυγής.
Τα κεφαλόποδα αλιεύονται εντατικά με γρι-γρι, τράτες και παραγάδια, μέθοδοι που εμπεριέχουν όλες έντονη οδύνη. Το 2016, περίπου πέντε εκατομμύρια τόνοι κεφαλοπόδων αλιεύτηκαν από ψαράδες, ποσό που αναλογεί σε 135.000 φορτηγά από 35 τόνους έκαστο. Αυτό σημαίνει θάνατος για δισεκατομμύρια δισεκατομμυρίων ζώα.
Συνείδηση κάτω από το κέλυφος
Τα καβούρια, οι γαρίδες και οι καραβίδες στοχοποιούνται από μαζικές αλιευτικές επιχειρήσεις και η εντατική εκτροφή γαρίδας εξελίσσεται σε εκθετικό ρυθμό. Το 2016 η αλιεία και η ιχθυοκαλλιέργεια σκότωσε η καθεμία 7 εκατομμύρια τόνους οστρακοειδών, ποσό που αναλογεί σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια θανάτους. Η αλιεία αυτών, στο μεταξύ, καταστρέφει τον βυθό. Τα δύο τρίτα των αλιευμάτων δε,
αποτελούνται από άλλα είδη θαλάσσιων ζώων πέραν του αλιευτικού στόχου. Αυτά λέγονται παρεμπίπτουσα αλιεία (Bycatch). Τα οστρακοειδή που εκτρέφονται, ταΐζονται με άγρια ψάρια που έχουν αλιευτεί από την θάλασσα, κάτι που προκαλεί ακόμη περισσότερους θανάτους και περισσότερη οδύνη.
Τα νευρικά συστήματα των οστρακόδερμων είναι λιγότερο κεντρικά από αυτά των ψαριών, αλλά αρκετά πολύπλοκα για να αισθανθούν πόνο. Όταν τα σκοτώνουν για φαγητό, οι αστακοί και τα καβούρια χάνουν τα μέλη τους και βράζονται ζωντανά. Βιώνουν αυτήν την κόλαση για παραπάνω από μερικά λεπτά, μέχρι το περιφερειακό νευρικό τους σύστημα να διαλυθεί. Σε κάποιες βιομηχανικές πρακτικές, οι αστακοί και τα καβούρια βυθίζονται σε φρέσκο νερό, που αργά και βασανιστικά τα σκοτώνει, διαδικασία που διαρκεί μέχρι και δύο ώρες. Δύο ώρες αγωνίας.
Οι άγριοι αστακοί μπορούν να ζήσουν πάνω από 100 χρόνια, αν τους αφήσουμε ήσυχους. Όταν αιχμαλωτιστούν πακετάρονται ο ένας πάνω στον άλλον με τα νύχια τους δεμένα και μπορούν να αφεθούν έτσι σε κουτιά για πάνω από έναν μήνα. Αυτή η οδύνη κι αυτοί οι θάνατοι γίνονται στον βωμό της ανθρώπινης επιθυμίας. Αυτό είναι ηθικά μη αποδεκτό. Τα οστρακόδερμα θα έπρεπε να έχουν το δικαίωμα να ζήσουν ελεύθερα, μακριά από βασανιστήρια.
Η πρώτη δημοσίευση αυτού του άρθρου έχει γίνει εδώ.
Πηγή: Animal People Forum
Μετάφραση: Ελίζα Δημητρά
** Διαβάστε εδώ για τις τελευταίες έρευνες περί του πόνου στα ψάρια.