Στο πρώτο blog post, έκανα μία περίληψη της ομιλίας του Anoushavan Sarukhanya «Σχετικά με την απαραίτητη αλλαγή προτύπου στο κίνημα για τα Δικαιώματα των Ζώων». Ο Anoushavan θεωρεί ότι το κίνημα του βιγκανισμού / της απελευθέρωσης των ζώων χρειάζεται μια πιο ισχυρή απαίτηση, ένα κάλεσμα για κατάργηση της εκμετάλλευσης αντί για ένα κάλεσμα μετάβασης σε vegan τρόπο ζωής. Αυτό το δεύτερο blog post είναι ένας σχολιασμός εκείνης της ομιλίας.
Διαφωνώ με κάποια σημεία, αλλά σε γενικές γραμμές συμφωνώ πως το κίνημά μας χρειάζεται καλύτερα αιτήματα. Τα κυριότερα επιχειρήματα του Αnoushavan είναι τα εξής:
- Η προσοχή πρέπει να είναι στα ζώα, που εκμεταλλεύεται ο άνθρωπος προς βρώση.
Διαφωνώ με την πρόταση αυτή εν μέρει. Ναι, έχει νόημα να εστιάσουμε σε μία βιομηχανία, που εκμεταλλεύεται τρισεκατομμύρια μη ανθρώπινων ζώων. Εάν εξουδετερώσεις την κτηνοτροφία, εμποδίζεις την εκμετάλλευση και τη σφαγή τρισεκατομμυρίων ζωών. Ωστόσο, σκέφτομαι πως, όσο προσπαθούμε να αλλάξουμε τον τρόπο, που οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τις σχέσεις τους με τα μη ανθρώπινα ζώα, θα έπρεπε επίσης να συνεχίσουμε την εκστρατεία ενάντια στη χρήση μη ανθρώπινων ζώων στη βιομηχανία γούνας και στη ζωοτομία (όπως και τα «κατοικίδια» και τα θηράματα). Θέλουμε οι άνθρωποι να κατανοήσουν τον σπισισμό και να αποβάλλουν την ανθρώπινη υπεροχή. Νομίζω πως πρέπει να προκαλέσουμε την αμφισβήτηση του κόσμου για όλες τις χρήσεις των μη ανθρώπινων ζώων. Με αυτόν τον τρόπο, θα προβάλλουμε ένα συνεκτικό μήνυμα, που θα είναι ενάντια σε κάθε χρήση. Δεν πιστεύω πως, χάνουμε κάτι λειτουργώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο, αν και κάθε ομάδα ή οργανισμός οφείλει να διερευνά προσεκτικά σε τι καμπάνιες διαθέτει τους πόρους της.
- Μην εισάγετε την οικολογία σε αυτό
Δεν συμφωνώ με τα λεγόμενα του Anoushavan, ότι δεν πρέπει να συμπεριλαμβάνουμε τον περιβαλλοντολογικό ακτιβισμό στην προσέγγισή μας. Ο Anoushavan χρησιμοποιεί την αναλογία με ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης: Θα λέγαμε, σταματήστε να συγκεντρώνετε τους ανθρώπους σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, ή ότι τα νεκρά σώματά τους μολύνουν το ποτάμι, άρα πρέπει να σταματήσουμε τη μόλυνση; Βλέπει το τελευταίο ερώτημα ως μεταφορά του επίκεντρου από τα θύματα και ως ανησυχία για τη δική μας επιβίωση. Σε αυτό το παράδειγμα, όντως είναι. Όμως πρέπει να λάβουμε μία αντικαταπιεστική αντιμετώπιση προς υπεράσπισή μας. Η κλιματική δικαιοσύνη είναι αναπόσπαστα συνυφασμένη με τη δικαιοσύνη για τα μη ανθρώπινα ζώα. Δεν μπορούμε απλά να απομονώσουμε το μέρος, που αφορά τα ζώα, από το πρόβλημα. Μας οδηγεί στην μονοθεματική εκστρατεία και στην αναποτελεσματική και επικίνδυνη ρητορική «μόνο ζώα», που έχει γίνει τόσο διαδεδομένη στο κίνημα του βιγκανισμού.
- Η διεκδίκηση
Συμφωνώ με τον Anoushavan ότι το αίτημα «Γίνε Vegan» είναι αδύναμο. Πιστεύω πως, υπάρχουν πολλά, που πρέπει να αναπτύξουμε για την vegan προσωπικότητα. Σίγουρα είναι πολύ δυναμική. Ηθικά, το να γίνεται κανείς vegan, είναι η σωστή επιλογή. Όμως, το να ακολουθείς τον βιγκανισμό σαν ιδεολογία και φιλοσοφία, θα έπρεπε να είναι πολιτική δήλωση. Τουλάχιστον, στο Ηνωμένο Βασίλειο ο βιγκανισμός είναι στα πρόθυρα της νόμιμης αναγνώρισης ως πεποίθηση.
Ίσως αν οι άνθρωποι αρχίσουν να αντιμετωπίζουν τον βιγκανισμό σοβαρά, θα σταματήσουν να τον χλευάζουν. Μία μελέτη του 2015 έδειξε ότι οι χορτοφάγοι (vegeterians) και οι vegans στη «Δυτική κοινωνία» – ειδικότερα οι vegans – έρχονται αντιμέτωποι με διακρίσεις και προκαταλήψεις, όπως άλλες μειονότητες.
Ωστόσο, ακόμη κι αν ο βιγκανισμός πρέπει να θεωρηθεί ως προσωπική πεποίθηση για να ληφθεί σοβαρά υπόψη, αυτό δεν συνεπάγεται ότι θα θεωρηθεί και πολιτικό κίνημα.
Πιστεύω πως, η ιδέα της μετάβασης στον βιγκανισμό είναι παρεξηγημένη, καθώς βασίζεται στο γεγονός ότι, πρέπει να φτάσουμε σε ένα σημείο καμπής. Η αντιμετώπιση είναι: ένα ποσοστό ανθρώπων χρειάζεται να είναι vegan, ώστε να μπορέσουμε να ζητήσουμε νόμιμες αλλαγές, ή ακόμη πιο δραστικά, αλλαγή ολόκληρου του συστήματος.
Υπάρχουν στοιχεία, που δείχνουν ότι, το σημείο καμπής συμβαίνει σε ποσοστό 25%.
Προς το παρόν, το 1% έως 3% του πληθυσμού του Ηνωμένου Βασιλείου είναι vegan. Για να προσεγγίσουμε το σημείο καμπής, χρειάζεται άλλο ένα 22%. Δηλαδή, χρειαζόμαστε τουλάχιστον 14 εκατομμύρια vegans ακόμη. Σκεφτείτε τι σημαίνει αυτό. Πρέπει να φτάσουμε τους 14 εκατομμύρια ανθρώπους, για να αλλάξουμε δραστικά τον τρόπο ζωής τους. Συχνά ακούμε: το να γίνεις vegan είναι εύκολο. Λοιπόν, φαίνεται εύκολο εάν είσαι vegan για λίγο καιρό. Δεν είναι μόνο μια διατροφική αλλαγή, εμπεριέχει μια ολόκληρη ψυχολογική και κοινωνική αναδιαμόρφωση, που πρέπει κανείς να επιχειρήσει.
Άλλη μία θεμελιώδης αντίληψη αυτής της προσέγγισης είναι ότι, μόλις αγγίξουμε το σημείο καμπής, η ζήτηση για επιλογές τροφής φυτικής προέλευσης, θα είναι τόσο σημαντική, που η βιομηχανία τροφίμων θα αρχίσει να αλλάζει ραγδαία την παραγωγή της σε αυτό το είδος. Αυτή είναι η κλασσική λογική της «προσφοράς και ζήτησης» των vegan influencers. Καπιταλισμός φυτικής προέλευσης. Σίγουρα κάτι πρέπει να ειπωθεί, ώστε να γίνουν τα τρόφιμα φυτικής προέλευσης τυποποιημένα και προσβάσιμα. Και όσο περισσότερη δημόσια στήριξη έχουμε, τόσο πιο εύκολα θα γίνει η έκκληση για συστημική αλλαγή. Παρόλα αυτά, νομίζω πως, οι vegan ήρωές μας δεν έχουν αφιερώσει χρόνο, να αναλογιστούν πόσο πολύπλοκες, μπορεί να είναι οι τροποποιήσεις στις κοινωνικές νόρμες.
Φυσικά ένας βασικός κεντρικός άξονας της καπιταλιστικής αυτής προσέγγισης είναι ότι, την στιγμή που ο βιγκανισμός δεν θα λογίζεται ως κάτι παράξενο ή εξτρεμιστικό, όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα αισθάνονται αρκετά άνετα, ώστε να αιτούνται την vegan επιλογή. Αυτό δεν είναι απαραίτητο όμως, αφού ήδη, τουλάχιστον στο Ηνωμένο Βασίλειο, το 92% των γευμάτων φυτικής προέλευσης καταναλώνονται από μη vegans.
Λοιπόν, ποιες είναι οι νόρμες που προσπαθούμε να αλλάξουμε κάνοντας τον κόσμο να γίνει vegan (εάν είναι ήδη κανονικό για τους κρεατοφάγους να καταναλώνουν φυτικά γεύματα ενίοτε); Πόσους vegans χρειαζόμαστε,για να αποφασίσουν τα KFC και τα Burger King να γίνουν εξολοκλήρου πάροχοι φυτικών γευμάτων; Γιατί ακόμη κι αν φτάσουμε το σημείο καμπής 25%, αυτές οι εταιρείες, μπορούν να συνεχίσουν να προμηθεύουν και τα δύο είδη και το 75% των καταναλωτών της θα εξακολουθούν να είναι κρεατοφάγοι. Η προώθηση επιλογών φυτικής προέλευσης δεν συνεπάγεται απαραίτητα την κοινωνική αλλαγή, η οποία μπορεί να προέλθει προωθώντας την αντισπισιστική νοοτροπία και αμφισβητώντας την ανθρώπινη υπεροχή.
Απέχουμε πολύ από την πραγματική βιομηχανική αλλαγή, χρησιμοποιώντας τη θεωρία «προσφοράς – ζήτησης».
(Περισσότερα πάνω στο γιατί δεν λειτουργεί η θεωρία “προσφοράς-ζήτησης” στον τομέα της κτηνοτροφίας, μπορείτε να μάθετε ακούγοντας το podcast αυτό. Τα podcasts αυτά είναι του συγγραφέα αυτής της ανάρτησης.)
Μετάφραση: Ηλιάνα Πετρίδη